Beeldhouwer: Hans Bayens
Materiaal: brons
Stationsplein Zwolle, rechts voor het stationsgebouw (sinds 30 september 2021)
Onthuld op 4 november 1992 op de rotonde bij het Stationsplein in Zwolle
“Thorbecke”, rechts voor het stationsgebouw Zwolle, 20 april 2022
__________
tegel met informatie over Johan Rudolf Thorbecke en het beeld
“Thorbecke”, Lübeckplein, Zwolle, 9 november 2019
De vervaardiging van een standbeeld in zijn geboorteplaats Zwolle voor de liberale staatsman Johan Rudolph Thorbecke is gerealiseerd door de Stichting Standbeeld Thorbecke, die niet tevreden was met de geringe aandacht in Zwolle voor Thorbecke. De opdracht tot vervaardiging werd gegund aan Hans Bayens, die er in 1991 mee begon.
“Thorbecke” is onthuld op 4 november 1992 op de rotonde aan de noordzijde van het Stationsplein in Zwolle. Ter gelegenheid hiervan hield minister-president Rudolphus Franciscus Marie (Ruud) Lubbers (Rotterdam, 7 mei 1939 – 14 maart 2018) in de nabijgelegen Buitensociëteit de lezing Nederland in Europees perspectief.
Geplaatst bij het station, zou “Thorbecke” een visitekaartje van de stad Zwolle zijn. Niet iedereen was gelukkig met deze plaatsing. Voorafgaand eraan was er nogal wat discussie over. De voorkeur van Hans Bayens ging uit naar plaatsing op de Grote Markt en anders naar plaatsing op het bordes van het stadhuis aan het Grote Kerkplein.
Wegens herinrichting van het Stationsplein met onder andere de bouw van een ondergrondse fietsenstalling, werd “Thorbecke” in maart 2019 verplaatst naar het Lübeckplein aan de zuidzijde van station Zwolle. De bedoeling was om het beeld na voltooiing van de herinrichtingswerkzaamheden terug te plaatsen aan de noordzijde van het station, naast een waterpartij. De discussie over of het Stationsplein de gepaste plek was voor “Thorbecke”, laaide opnieuw op. Inspanningen van Annelies Bayens-Bekker, de weduwe van de in 2003 overleden Hans Bayens, en de Stichting Thorbecke Zwolle (voortgevloeid uit de Stichting Standbeeld Thorbecke) om het beeld bij het Zwolse stadhuis geplaatst te krijgen, hadden geen resultaat.
Op 30 september 2021 is “Thorbecke” teruggeplaatst op het Stationsplein, rechts voor het stationsgebouw, naast een waterpartij, iets dichter bij het stationsgebouw dan in 1992. De onthulling vond plaats door Henk Jan Meijer (Wassenaar, 5 augustus 1951), oud-burgemeester van Zwolle, Monique Schuttenbeld, wethouder in Zwolle, en Annelies Bayens.
Oorspronkelijk stond bij “Thorbecke” een kleine zuil met daarop een koperen plaquette met informatie over Thorbecke en het beeld. Deze zuil is in 2021 niet teruggeplaatst. In de plaats daarvan ligt er een grote grijzen tegel voor “Thorbecke” met informatie over Thorbecke en het beeld.
Bronnen:
– Bayens (Karel Mechiels, Truusje Goedings, Antoon Erftemeijer, Wijk en Aalburg, 1995, p.109-110)
– De Stentor, 10 maart 1919
– Stichting Thorbecke Zwolle
– weblog Zwolle, 30 september 2021
Een borstbeeld van Thorbecke
Naar aanleiding van de vervaardiging van “Thorbecke” vroeg de VVD-Tweede Kamerfractie Hans Bayens om een replica ervan voor de Tweede Kamer. Bayens vervaardigde een borstbeeld op geleide van het hoofd van “Thorbecke”. Op 1 juni 1993 is dit borstbeeld in het gebouw van de Tweede Kamer onthuld door Frederik (Frits) Bolkestein (Amsterdam, 4 april 1933), in die tijd fractieleider van de VVD-Tweede Kamerfractie.
Bron:
– Trouw, 9 juni 199
Johan Rudolph Thorbecke (Zwolle, 14 januari 1798 – Den Haag, 4 juni 1872): liberaal staatsman. In zijn hoedanigheid van voorzitter in 1848 van de Grondwetscommissie was hij de grondlegger van de Nederlandse parlementaire democratie.
“STATUE SUNDAY”
Op 2 april 2023 hebben actievoerders van de klimaatbewegingen Scientist Rebellion en Extinction Rebellion “Thorbecke” geblinddoekt en om zijn nek een bord gehangen met een oproep aan bestuurders, politici en andere prominenten om hun ogen niet langer te sluiten voor de klimaatcrisis. Dit gebeurde in het kader van “Statue Sunday”, een actie van Scientist Rebellion in reactie op het gebrek aan urgentie bij politici en bestuurders na publicatie in maart 2023 van het rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties. De actie, begonnen op 26 maart 2023, houdt in dat leden van Scientist Rebellion wereldwijd iedere zondag standbeelden van politici, wetenschappers en andere prominenten van een blinddoek voorzien en er een bord aan hangen met een oproep. Op die manier willen zij kracht bijzetten aan hun eis dat bestuurders, politici en andere prominenten de waarheid vertellen over de klimaatcrisis en maatregelen nemen om biodiversiteitsverlies te stoppen en de uitstoot van broeikasgassen te verlagen tot netto nul in 2025. Zij hebben voor deze actievorm gekozen omdat standbeelden een belangrijke symboolfunctie hebben. De blinddoeken symboliseren dat politici en leiders wegkijken van de wetenschap en geen actie ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan.
2 april 2023 was de tweede achtereenvolgende zondag dat in het kader van “Statue Sunday” in een aantal landen beelden werden geblinddoekt. In Nederland werd bij 27 beelden in meer dan 20 steden op deze manier actie gevoerd. 16 april 2023 was de laatste zondag waarop deze actie werd gevoerd.
Scientist Rebellion is een internationale beweging van wetenschappers die zich grote zorgen maken over het klimaat en de ecologische crisis. Scientist Rebellion is gelieerd aan Extinction Rebellion (XR), een internationale eco-socialistische beweging die door middel van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid campagne voert voor nul koolstofemissies, een einde aan de ecologische crisis en sociale en economische rechtvaardigheid.
Bronnen:
– https://activisthandbook.org/nl/extinction-rebellion
– https://www.weertdegekste.nl, 2 april 2023