HET MIRAKEL VAN HET HEILIG BLOED IN BOXMEER
De Boxmeerse Vaart, de Heilig Bloedprocessie in Boxmeer, in de volksmond aangeduid met de benaming “De Vaart”, is de viering van het Mirakel van het Heilig Bloed dat omstreeks 1400 in Boxmeer heeft plaatsgevonden. Onder het bewind van Arnoldus Groen (†1419), toenmalig pastoor van de parochie in Boxmeer, twijfelde in die tijd een mede-priester die de Heilige Mis opdroeg, aan de tegenwoordigheid van Christus in het brood en de wijn in de eucharistie. Tijdens de consecratie veranderde de wijn in bloed en bruiste het in de miskelk omhoog. Enkele druppels vielen op de corporale, de linnen doek onder de kelk. De priester, wiens naam onbekend is, schrok hevig, viel op zijn knieën en smeekte God om vergeving. Het bloed in de miskelk veranderde weer in wijn. De bloeddruppels op de corporale bleven bewaard en werden als reliek vereerd. Boxmeer werd een bedevaartsoord.
Het Mirakel van het Heilig Bloed in Boxmeer is een door de rooms-katholieke kerk erkend wonder. De corporale wordt nu bewaard in een zilveren reliekschrijn uit de 17e eeuw. Vroeger werd de reliek bewaard in een verguld-koperen reliekschrijn uit 1482, geschonken door Johannes van Meer, kanunnik te Zutphen. Het reliekschrijn is permanent uitgestald in de Heilig Bloedkapel in de St. Petrusbasiliek en wordt ieder jaar tijdens de Boxmeerse Vaart meegevoerd in een in 1656 vervaardigde gouden draagkist, gedragen door vier reliekdragers.
DE BOXMEERSE VAART
De Boxmeerse Vaart vindt ieder jaar plaats op de tweede zondag na Pinksteren, in Boxmeer Vaartzondag genaamd. Op de voorafgaande zaterdag (Vaartzaterdag) wordt de route waarlangs de Boxmeerse Vaart trekt, versierd. ’s Avonds wordt in de St. Petrusbasiliek het Vaartweekend geopend met het op een speciale manier beieren van de kerkklokken. Het reliek wordt vanuit de Heilig Bloedkapel de kerk in gebracht, waarna de plechtige openingsmis begint. Deze mis wordt opgeluisterd door het Heilig Bloedsgilde Boxmeer en de Vaartmeesters. Na afloop vindt een korenfestival plaats waarin door lokale, regionale en buitenlandse koren de Boxmeerse Vaart wordt “ingezongen” onder het motto “Boxmeer zingt de Vaart erin”.
In de vroege ochtend van Vaartzondag worden langs de route de laatste versieringen aangebracht, waaronder kort gesneden groen snoeisel en bloemen. Om half negen is er een vroegmis voor Duitse pelgrims; om half elf de plechtige Hoogmis. Ook deze laatste mis wordt opgeluisterd door het Heilig Bloedsgilde Boxmeer.
Na afloop van de Hoogmis begint de Boxmeerse Vaart. De St. Petrusbasiliek is het vertrekpunt. De route voert rechtsom door de Steenstraat, de Veerstraat, Het Zand (waar zich een rustaltaar bevindt), de Van Sasse van Ysseltstraat en de Steenstraat en eindigt weer in de St. Petrusbasiliek.
De Boxmeerse Vaart bestaat uit 40 groepen en is als stoet bijna 1 km lang. In de Boxmeerse Vaart lopen onder meer kindergroepen mee: de blauwmennekes, de bloemendraagsters, de bruidjes, de edelknapen, de engelen, de misdienaars, de palmwuifsters, de roodmennekes en de wierookzwaaiers. Het meelopen van kindergroepen gaat terug tot een processievolgorde van 1897. Misdienaars en Het Heilig Bloedsgide liepen in 1400 al mee. De kleding die zij dragen is overeenkomstig de kleding in die tijd. In de vijftiger jaren is de kledij aangepast.
De organisatie van de Boxmeerse Vaart is sinds 1979 in handen van de Stichting Comité Boxmeerse Vaart. Tal van vrijwilligers en buurtschappen helpen bij de voorbereiding en bij de processie.
ONDERSCHEIDINGEN
Bij het feest van 600 jaar Boxmeerse Vaart heeft paus Johannes Paulus II aan de toenmalige St. Petruskerk in Boxmeer de eretitel “Basilica Minor” toegekend. Deze titel wordt toegekend aan kerken die een bijzondere historische betekenis hebben, een relikwie bewaren of een bedevaartsoord zijn. Tijdens de plechtige Hoogmis op zondag 25 juni 2000, waarin 600 jaar Boxmeerse Vaart werd gevierd, maakte mgr. Hurkmans, bisschop van Den Bosch, bekend dat de St. Petruskerk tot Basilica Minor was verheven. In oktober 2012 is de Boxmeerse Vaart uitgeroepen tot Nationaal Immaterieel Cultureel Erfgoed en toegevoegd aan de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Bronnen:
– Boxmeerse Vaart
– Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland
– Wikipedia: Boxmeerse Vaart
– Wikipedia: Basiliek
Met dank aan:
mr. W.B.J. Goossens, voorzitter Stichting Comité Boxmeerse Vaart
→ JeanMarianne Bremers: “Vaart-beelden” (Boxmeer)
→ JEANMARIANNE BREMERS