Beeldhouwer: Jits Bakker
Materiaal: brons
Cultureel & Vergadercentrum H.F. Witte, hal, Henri Dunantplein 4, De Bilt (sinds 18 september 2015)
Aangeboden aan carnavalsvereniging De Weergodden, De Bilt, op 11 november 1979; onthuld op 16 februari 1980 in gemeentehuis Jagtlust, Bilthoven
“Speikernar” maakt deel uit van de fietsroute Beelden van Jits Bakker in het Sticht
“Speikernar” met eronder de sleutel van het Speikerreik
__________
Jits Bakker, werkend aan “Speikernar” (atelier “de kooi”, 1979)
aantekening bij de foto:
Jits Bakker (42 jaar) legt de laatste hand aan de Speikernar (1979)
met dank aan F. Meijer, De Bilt
11-11-1979: aanbieding van “Speikernar”
met dank aan P.H.M. van der Sanden, archivaris De Weergodden, De Bilt
18 september 2015: her-onthulling “Speikernar” door burgemeester Arjen Gerritsen, Cultureel & Vergadercentrum H.F. Witte
met dank aan P.H.M. van der Sanden, archivaris De Weergodden, De Bilt
“Speikernar” is op 16 februari 1980 onthuld in gemeentehuis Jagtlust, Bilthoven en op 18 september 2015 overgebracht naar Cultureel & Vergadercentrum H.F. Witte, De Bilt, alwaar opnieuw onthuld door Arjen Gerritsen (burgemeester van De Bilt) en Harry Leeman (oudste nog levende prins van de inmiddels opgeheven carnavalsvereniging De Weergodden).
“Speikernar” is de nar van het Speikerreik, de carnavalsnaam voor De Bilt en Bilthoven. De naam Speikerreik verwijst naar het gebouw van het KNMI in De Bilt, dat in de volksmond De Spijker wordt genoemd.
“Speikernar” houdt in zijn rechterhand een spijker omhoog (geen zotskolf zoals het eveneens door Jits Bakker vervaardigde beeld Dansende nar).
Carnavalsvereniging De Weergodden werd op 11 november 1968 in De Bilt opgericht. De naam verwijst naar het in De Bilt gevestigde KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut). In de 47 jaar van haar bestaan heeft carnavalsvereniging De Weergodden een belangrijke rol gespeeld in de Biltse samenleving. De vereniging organiseerde feestmiddagen voor ouderen, gaf financiële steun aan sociale doelen en bezocht tehuizen.
In 1979 kreeg Gerard van Bueren, lid van de Hoge Raad van De Weergodden, het idee om voor De Weergodden een mascotte te maken, zodat de inwoners van De Bilt en Bilthoven zouden weten wie De Weergodden zijn en wie jaarlijks over het Speikerreik regeert. Jits Bakker, lid van De Weergodden, vervaardigde hiertoe een beeldje. Bij het 11-jarig bestaan van De Weergodden op 11 november 1979 bood de Hoge Raad het beeldje aan onder de naam “11 jaar Weergodden”, met het verzoek dat in samenwerking met de gemeente De Bilt een passende plaats voor het beeld zou worden gevonden, waar het te zien zou zijn. Dit werd gemeentehuis Jagtlust.
Vanaf de onthulling van “Speikernar” in gemeentehuis Jagtlust op 16 februari 1980 tot aan de opheffing van De Weergodden op 18 september 2015 was “Speikernar” het symbool van het Biltse Speikerreik. Ieder jaar bij het begin van carnaval maakten De Weergodden hun opwachting in gemeentehuis Jagtlust in Bilthoven, waar zich “Speikernar” bevond, en overhandigde de burgemeester aan Prins Carnaval de zware sleutel van het Speikerreik. De namen van de Biltse Prinsen Carnaval werden met naamplaatjes vermeld op de sokkel van “Speikernar”.
In 1975 was De Weergodden de eerste vereniging die gebruik maakte van de faciliteiten van het Cultureel & Vergadercentrum H.F. Witte; in de jaren erna was dit centrum de vaste locatie voor de carnavalsfeesten van De Weergodden.
Het teruglopend aantal leden van De Weergodden leidde in 2015 tot haar opheffing. In dat jaar vierde het Cultureel & Vergadercentrum H.F. Witte haar 40-jarig bestaan. Met de overdracht op 18 september 2015 van “Speikernar” aan het Cultureel & Vergadercentrum H.F. Witte feliciteerden “De Weergodden” het vergadercentrum met haar 40-jarig bestaan. De overdracht van “Speikernar”, welke overdracht het laatste wapenfeit was van De Weergodden, was een emotioneel moment, gelet op het feit dat dit het einde markeerde van haar bestaan.
Bij de her-onthulling sprak burgemeester Gerritsen de hoop uit dat carnavalstraditie ooit weer levend zou worden en dat “Speikernar” de herinnering aan wat vroeger was, levend zou houden.
Bronnen:
– Jaarboek De carnavalsstichting “De Weergodden” van het Speikerreik De Bilt-Bilthoven 1979
– De Vierklank, 22 september 2015
– De Biltsche Courant, 23 september 2015