Beeldhouwer: Paul Grégoire
Materiaal: natuursteen
hoek Nieuw-Loosdrechtsedijk / Molenmeent, Nieuw-Loosdrecht
Onthuld in 1947
__________
__________
de namen van de gevallenen (2001)
Joods monument (11 augustus 1987)
“Oorlogsgedenkteken” in Nieuw-Loosdrecht is het eerste Nederlandse monument ter herdenking van de Tweede Wereldoorlog. Het monument is vervaardigd uit natuursteen; de zuil is vervaardigd uit tufsteen. Het is tevens het eerste monument dat Paul Grégoire heeft vervaardigd.
Grégoire heeft een gevallen strijder uitgebeeld, die zich van zijn aardse banden ontdoet, met op zijn rechterhand een duif, die zijn bevrijding symboliseert.
“Oorlogsgedenkteken” is na voltooiing in november 1946 eerst geëxposeerd in het Stedelijk Museum in Amsterdam. In 1947 is het geplaatst in Nieuw-Loosdrecht in een plantsoen, ontworpen door de tuinarchitect Daniël Haspels. Grégoire en Haspels hebben nauw met elkaar samengewerkt om deze plek vorm te geven.
De plek waarop “Oorlogsgedenkteken” werd geplaatst, is dichtbij de plek waar op 20 maart 1945 tien gevangenen uit Kamp Amersfoort zijn gefusilleerd. Dit waren C. Garritsen, F.G. Roosjen, P. Roseboom, R. Tigelaar, C. Verduijn en H. van Vliet (allen lid van een verzetsgroep in Ede), en S.P.G.J. van Angeren (leider van de LO Soesterberg), G. ten Have (lid van de LO Zeist), C.A. van Rijn (lid van het Verzet in Wijk bij Duurstede) en J. van der Wijk (in dienst van de Duitse Wehrmacht, gearresteerd wegens diefstal; zijn naam is later van het monument verwijderd). De fusillade was een vergeldingsmaatregel voor het neerschieten, enkele dagen ervoor, van een Duitse onderofficier, door leden van het Loosdrechtse verzet.
Op het monument zijn ook de namen vermeld van inwoners van Loosdrecht die tijdens de Tweede Wereldoorlog gefusilleerd zijn.
Op initiatief van Ben Verduijn, wiens vader op 20 maart 1945 is gefusilleerd, vindt ieder jaar op 20 maart een herdenkingsplechtigheid plaats bij het monument.
In de loop der jaren werden de namen van de gevallenen door aantasting van het monument steeds slechter leesbaar. In 2001 is bij het monument een bord geplaatst waarop hun namen staan. Aan de wens van Ben Verduijn om vanwege de voortgaande aantasting een replica van het monument te vervaardigen, is nog steeds geen gehoor gegeven.
Op 11 augustus 1987 is bij het monument een gedenksteen geplaatst met daarop de namen van Joodse kinderen en hun leiders die voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar Nederland waren gevlucht en enkele jaren in het Paviljoen Loosdrechtsche Rade woonden.
Het plantsoen waar het monument staat, is in 2020 grondig opgeknapt.
Bronnen:
– gooi en eemlander, 21 maart 2019
– hkloosdrecht.nl: herdenking executie 1945
– wikipedia
– www.kampamersfoort.nl
– www.monumentenloosdrecht.nl
– www.4en5mei.nl
DE ACTIE “ADOPTEER EEN MONUMENT”
In het kader van het educatieve project “Adopteer een monument” biedt het Nationaal Comité 4 en 5 mei scholen in het primair en voortgezet onderwijs de mogelijkheid een oorlogsmonument te adopteren. Aan de hand van lesmateriaal en gesprekken met mensen in de omgeving van het monument ontdekken de leerlingen wat zich in de oorlog heeft afgespeeld in het gebied waarin het monument staat. Zij leren ook wie en waarom wij in Nederland herdenken op 4 mei en wat wij vieren op 5 mei. Zij kunnen zelf een herdenkingsdienst organiseren.
In het schooljaar 2018-2019 is “Oorlogsgedenkteken” geadopteerd door de mr. J. Terpstraschool in Nieuw-Loosdrecht. In het schooljaar 2021-2022 is “Oorlogsmonument” geadopteerd door IKC Wereldwijs in Nieuw-Loosdrecht. In het schooljaar 20222023 is “Oorlogsmonument” geadopteerd door de openbare basisschool De Linde in Nieuw-Loosdrecht en de Jenaplanschool “De Sterrenwachter” in Nieuw-Loosdrecht.