Beeldhouwer: Carel Kneulman
Materiaal: brons
Ook bekend onder de naam “Lieverdje”
Spui, Amsterdam, ter hoogte van nr. 14
Onthuld op 10 september 1960
__________
De ontstaansgeschiedenis van “Het Amsterdamse Lieverdje” gaat wat betreft het beeldje terug tot 1959, toen Carel Kneulman een gipsen beeldje ontwierp van een straatjongen. Met dit beeldje wilde hij uiting geven aan het speelse en tegelijk tegendraadse karakter van Amsterdam.
De journalist Henri Knap (Amsterdam, 8 februari 1911 – Amstelveen, 4 maart 1986) schreef voor dagblad Het Parool wekelijks columns onder hert pseudoniem “Dagboekanier”. In deze columns kwamen straatjongens voor die hij “Lieverdjes” noemde, rasechte belhamels met een gouden hart.
Inwoners van Amsterdam die het beeldje van Kneulman de personificatie van het “Lieverdje” van Knap zagen, gingen zich ervoor beijveren om het op het Spui geplaatst te krijgen. Op initiatief van het Comité tot Activiteit in Amsterdam, dat ook de St. Nicolaasintocht organiseerde, werd het gipsen beeldje op 2 mei 1959 op het Spui door twee kinderen onthuld. Een dag later werd het ook weer verwijderd. De bedoeling was dat een bronzen exemplaar zou worden gegoten, die op de Noordermarkt zou worden geplaatst. De kosten van de gieting in brons werden voor rekening genomen door de Hunter Cigarette Company in Eindhoven. Het bronzen exemplaar werd niet op de Noordermarkt geplaatst maar op het Spui. Op 10 september 1960 werd het beeld onthuld door Emmy Van Hall-Nijhoff, de echtgenote van Gijsbert (Gijs) van Hall (Amsterdam, 21 april 1904 – 22 mei 1977), burgemeester van Amsterdam.
In 1965/66 was in Amsterdam de anarchistische Provobeweging actief, die zich met ludieke acties (“happenings”) tegen de consumptiemaatschappij afzette, met name tegen het roken, vanwege het feit dat roken tot kanker leidt. Het leek hen dan ook treffend om “Het Amsterdamse Lieverdje”, dat gefinancierd was door de Hunter Cigarette Company, het middelpunt van de “happenings” te laten zijn. Naarmate de maanden vorderden, werden de “happenings” heftiger, waarbij “Het Amsterdamse Lieverdje” meerdere malen werd beklad, tot ergernis van Kneulman.
In 1966 werd “Het Amsterdamse Lieverdje” door Groningse studenten vervangen door het beeld van een bloemenmeisje. Een week later werd “Het Amsterdamse Lieverdje” teruggevonden in Zwolle.
Bronnen:
– https://ifthenisnow.nl/nl/pointsofinterest/het-lieverdje-amsterdam
– https://www.buitenbeeldinbeeld.nl/Amsterdam_C/Lieverdje.htm
– https://www.meertens.knaw.nl/beeldenbank/app/detail/19