Beeldhouwer: Else Ringnalda
Materiaal: brons
Expositie “35 jaar Kunst in Kasteeltuinen Arcen”, 1 april – eind oktober 2023
Kasteeltuinen Arcen, Lingsforterweg 26, Arcen, Water- en Beeldentuin
Ontworpen in 1999 onder de naam “Hoezo zwak geslacht?”
__________
__________
.
“Delicate Balance” (vert.: “Delicaat Evenwicht”) is een van de “Homo ludens”-beelden die Else Ringnalda in de loop der jaren heeft ontworpen. Bij het ontwerp in 1999 droeg het de naam “Hoezo, zwak geslacht?” (Engelstalig: “Why the weak sex?”).(1) In de expositie “35 jaar Kunst in Kasteeltuinen Arcen” droeg het de naam “Zwak geslacht”.
ELSE RINGNALDA OVER “DELICATE BALANCE”
Beschrijving
“Delicate Balance” is een tot nadenken stemmend beeldhouwwerk dat een zwarte vrouw toont die een blanke man op haar schouders draagt. De kunstenaar heeft de menselijke figuren op meesterlijke wijze vervaardigd met realistische details, waarbij zij de fysieke verschillen benadrukt en tegelijkertijd de kracht en vastberadenheid van de vrouw vastlegt. De blanke man lijkt daarentegen passief en afhankelijk van de steun van de vrouw. De compositie van het beeldhouwwerk is zowel visueel opvallend als symbolisch, en nodigt de kijker uit om dieper in te gaan op de lagen van betekenis achter het kunstwerk.
Analyse
Het beeldhouwwerk fungeert als een krachtig commentaar op de thema’s van gendergelijkheid en de paternalistische houding van de westerse wereld ten opzichte van Afrika. Door een vrouw te presenteren die fysiek een man ondersteunt, daagt het stuk de traditionele genderrollen en verwachtingen uit. Het benadrukt de kracht en veerkracht van vrouwen en verzet zich tegen het stereotype van het “zwakkere geslacht”.
Bovendien benadrukt de uitbeelding van een zwarte vrouw die een blanke man draagt de complexe relatie tussen het Westen en Afrika. Het verwijst naar de historische context van kolonialisme, uitbuiting en racisme, wat heeft geleid tot een machtsonevenwicht tussen deze regio’s. Door de vrouw af te beelden als degene die de man ondersteunt, stelt het beeldhouwwerk de langdurige paternalistische en neerbuigende houding die de westerse wereld vaak ten opzichte van Afrika heeft gehad, ter discussie.
Bovendien benadrukt “Delicate Balance” ook het belang van samenwerking en wederzijdse steun tussen verschillende culturen, geslachten en rassen. De kracht van de vrouw en de afhankelijkheid van de man suggereren dat de samenleving alleen kan floreren als mensen van verschillende achtergronden samenwerken en hun verschillen erkennen en vieren. Het beeldhouwwerk dient zowel als kritiek op eerdere onrechtvaardigheden als een oproep tot een meer gelijkwaardige en harmonieuze toekomst.
Concluderend is “Delicate Balance” een prikkelend en evocatief beeldhouwwerk dat de kijker uitdaagt om vraagstukken van gendergelijkheid en de relatie tussen de westerse wereld en Afrika onder ogen te zien. Door een zwarte vrouw uit te beelden die een blanke man draagt, moedigt de kunstenaar reflectie aan op historische onrechtvaardigheden en het belang van samenwerking bij het opbouwen van een meer gelijkwaardige samenleving. Het stuk is niet alleen visueel opvallend, maar ook diepzinnig, waardoor het een essentieel kunstwerk is voor elke collectie die gericht is op sociale commentaar en kritische discours.
“HOMO LUDENS”-BEELDEN
De ontstaansgeschiedenis van de “Homo ludens”-beelden gaat terug tot de tijd waarin Else Ringnalda in een krantenartikel las dat een man blijvend hersenletsel had opgelopen toen hij door een groep jongeren in elkaar was geslagen. De jongeren hadden de man voor hun plezier afgetuigd, ze waren niet op roof uit. Dit deed bij haar de vraag rijzen in wat voor samenleving wij leven, gevolgd door de vraag hoe een ideale samenleving eruit zou kunnen zien.(2)
De ideale samenleving zoals Else Ringnalda zich die voorstelt, wordt gevormd door de “Homo ludens” (vert.: de spelende mens), mensen die respectvol omgaan met elkaar en met de natuur. Het zijn zelfbewuste mensen, die van jongs af aan hun passie en talenten ontdekken en zich inspannen hun doelen te bereiken. Ze zijn ervan doordrongen dat ze gelijkwaardig aan elkaar zijn, ongeacht verschillen in afkomst, religie of sekse, en weten dat hun onderlinge verschillen bijdragen aan het verder ontwikkelen van de cultuur en de samenleving.(3)
De “Homo ludens”-beelden tonen mensen in hun natuurlijke staat. Zij kunnen zijn wie zij willen zijn. Hun werk ervaren zij als spel. De kracht en kwetsbaarheid die de “Homo ludens”-beelden tonen, zijn geen mannelijke of vrouwelijke eigenschappen maar menselijke eigenschappen.(4)
Op exposities zijn de “Homo ludens”-beelden op uiteenlopende wijzen te zien: op sokkels, in het gras, op een voetplaat, op schommels of op waterleliebladeren in het gras, een vijver of een waterpartij.
De in brons uitgevoerde “Homo ludens”-beelden zijn driedimensionaal. Tijdens de solo-expositie “Brons in de natuur” die van 8 mei t/m 10 juli 2016 in het Von Gimborn Arboretum in Doorn werd gehouden en waar toen Ode aan de boom werd onthuld, waren ook tweedimensionale uitvoeringen van “Homo ludens”-beelden tentoongesteld: de “Yoga-class”-beelden, uitgevoerd in cortenstaal.(5)
Noten
(1) Else Ringnalda – Beelden en Bronnen | Sculptures and Sources (Vianen, 2009, pp.60-61).
(2) Else Ringnalda – Beelden en Bronnen | Sculptures and Sources (Vianen, 2009, p.54).
(3) Else Ringnalda – Beelden en Bronnen | Sculptures and Sources (Vianen, 2009, p.56). Het begrip “Homo ludens” is geïntroduceerd door Johan Huizinga (antropoloog, cultuurfilosoof en historicus, Groningen, 7 december 1872 – De Steeg, 1 februari 1945) in zijn boek Homo ludens – proeve eener bepaling van het spel-element der cultuur (Amsterdam, 1938). Huizinga stelt dat de mens door de eeuwen heen ten diepste een spelende mens (Homo ludens) is geweest; aan de basis van (de ontwikkeling) van cultuur ligt spel in de breedste zin van het woord ten grondslag. In de periode 1956/1974 ontwierp Constant (Constant Anton Nieuwenhuys, auteur, beeldend kunstenaar en muzikant (Amsterdam, 21 juli 1920 – Utrecht, 1 augustus 2005), geïnspireerd door Homo Ludens, New Babylon: een reeks maquettes waarin de Homo ludens in alle vrijheid zou kunnen leven.
(4) Else Ringnalda – Beelden en Bronnen | Sculptures and Sources (Vianen, 2009, p.56); mededelingen van Else Ringnalda.
(5) https://www.bomenmuseum.nl/uw-bezoek/fotoalbums/opening-beeldententoonstelling-else-ringnalda/
→ 35 jaar Kunst in Kasteeltuinen Arcen (Arcen)
→ ELSE RINGNALDA
KASTEELTUINEN ARCEN
De geschiedenis van landgoed Arcen gaat terug tot 1275 AD, toen dicht bij deze plek het Huys t’ Arssen werd gebouwd. Het huidige Kasteel Arcen, gebouwd op de plek waar het door brand verwoeste kasteel Het Nije Huis stond, is een in de tweede helft van de zeventiende eeuw gebouwd statig buitenhuis, omringd met een dubbele slotgracht.
In 1976 werd landgoed Arcen aangekocht door Stichting Het Limburgs Landschap, die in de 1980-er jaren het kasteel, de schuur en de watermolen liet restaureren.
In 1988 werden de Kasteeltuinen Arcen geopend, ontworpen door landschapsarchitect Niek Roozen. Met het oog op de groei en bloei van bloemen, bomen en planten had hij rekening gehouden met de jaargetijden. Dit resulteerde in de aanleg van 18 verschillende tuinen, waaronder de Acertuin, het Bamboebos, de Bergtuin, het Bloemenlint, Casa Verde, de Hosta- en varentuin, het Lommerrijk, de Mediterrane tuin, de Oosterse Watertuin, de Rhododendrontuin en het Rosarium, elk met elk hun eigen bloeitijd. In een aantal van deze tuinen zijn bijzondere dieren gehuisvest zoals Australische valkparkieten, doodshoofdaapjes, koi-karpers, ringstaartmaki’s en wallabies.
Door het jaar heen organiseert landgoed Arcen tal van activiteiten voor jong en oud zoals Elfia, Moederdag-activiteiten en een kunstweekend. Gidsen verzorgen een rondleiding. Kinderen kunnen het park verkennen aan de hand van een speurtocht en er is voor hen een speelstrand aangelegd
In de Water- en Beeldentuin, aangelegd in 2004 op de plek van het vroegere Sparrenbos, wordt ieder jaar een thema- expositie gehouden met werk van beeldend kunstenaars.
Openingstijden en verdere informatie: https://www.kasteeltuinen.nl/nl/