Beeldhouwer: Else Ringnalda
Materiaal: brons
Expositie “35 jaar Kunst in Kasteeltuinen Arcen”, 1 april – eind oktober 2023
Kasteeltuinen Arcen, Lingsforterweg 26, Arcen, Water- en Beeldentuin, grote vijver
Ontworpen in 2015
beelden van Else Ringnalda in de grote vijver van de Water- en Beeldentuin
vlnr: “Empty nest”, Matriarch, Drosophila, Summertime
__________
__________
.
“Empty nest” is een van de “Homo ludens”-beelden die Else Ringnalda in de loop der jaren heeft ontworpen. Het beeld is geplaatst op een daartoe ontworpen waterlelieblad waarop Else Ringnalda met pigment en steengruis nerven heeft getekend.(1)
Volgens P.J. Cokema toont “Empty nest” een moeder wier kinderen het ouderlijk huis hebben verlaten. Har schoot is leeg. Cokema bestempelde de houding van de moederfiguur als berustend maar tekende erbij aan dat zij elk moment zou kunnen opspringen om haar kinderen te hulp te schieten.(2)
Tijdens de expositie “35 jaar Kunst in Kasteeltuinen Arcen” was “Empty nest” samen met “Drosophila”, “Matriarch” en “Summertime” in de grote vijver van de Water- en Beeldentuin geplaatst, waardoor een “theater op water” ontstond.
“HOMO LUDENS”-BEELDEN
De ontstaansgeschiedenis van de “Homo ludens”-beelden gaat terug tot de tijd waarin Else Ringnalda in een krantenartikel las dat een man blijvend hersenletsel had opgelopen toen hij door een groep jongeren in elkaar was geslagen. De jongeren hadden de man voor hun plezier afgetuigd, ze waren niet op roof uit. Dit deed bij haar de vraag rijzen in wat voor samenleving wij leven, gevolgd door de vraag hoe een ideale samenleving eruit zou kunnen zien.(3)
De ideale samenleving zoals Else Ringnalda zich die voorstelt, wordt gevormd door de “Homo ludens” (vert.: de spelende mens), mensen die respectvol omgaan met elkaar en met de natuur. Het zijn zelfbewuste mensen, die van jongs af aan hun passie en talenten ontdekken en zich inspannen hun doelen te bereiken. Ze zijn ervan doordrongen dat ze gelijkwaardig aan elkaar zijn, ongeacht verschillen in afkomst, religie of sekse, en weten dat hun onderlinge verschillen bijdragen aan het verder ontwikkelen van de cultuur en de samenleving.(4)
De “Homo ludens”-beelden tonen mensen in hun natuurlijke staat. Zij kunnen zijn wie zij willen zijn. Hun werk ervaren zij als spel. De kracht en kwetsbaarheid die de “Homo ludens”-beelden tonen, zijn geen mannelijke of vrouwelijke eigenschappen maar menselijke eigenschappen.(5)
Op exposities zijn de “Homo ludens”-beelden op uiteenlopende wijzen te zien: op sokkels, in het gras, op een voetplaat, op schommels of op waterleliebladeren in het gras, een vijver of een waterpartij.
De in brons uitgevoerde “Homo ludens”-beelden zijn driedimensionaal. Tijdens de solo-expositie “Brons in de natuur” die van 8 mei t/m 10 juli 2016 in het Von Gimborn Arboretum in Doorn werd gehouden en waar toen Ode aan de boom werd onthuld, waren ook tweedimensionale uitvoeringen van “Homo ludens”-beelden tentoongesteld: de “Yoga-class”-beelden, uitgevoerd in cortenstaal.(6)
“THEATER OP WATER”
Tijdens de expositie in Kasteeltuinen Arcen was “Empty nest” in de grote vijver geplaatst. Het waterlelieblad was verankerd in de vijverbodem. De wind en de stroming van het water zorgden ervoor dat het beeld om haar as kon draaien en in verschillende richtingen kan drijven. De toeschouwer zag zo steeds een andere kant van de beelden.
Als er meerdere beelden van Else Ringnalda op deze manier in een vijver of waterpartij zijn geplaatst, wekken zij door hun drijvende en draaiende bewegingen de indruk een toneelspel op te voeren, waarbij er verschillende scenes ontstaan. Else Ringnalda noemt dit: “Theater op water”; de “Homo-ludens”-beelden zijn de acteurs in de ideale samenleving die zij zich voorstelt en spelen hun spel op het water.(7)
De video-opname hiernaast is gemaakt tijdens de expositie 35 jaar Kunst in Kasteeltuinen Arcen (Arcen, 2023).
Noten
(1) Op http://www.beverseklok.be en Een wandeling langs kunstwerken in Beveren is vermeld dat de waterleliebladeren waarop de kunstwerken stonden die in 2016 in Beveren werden geëxposeerd, van meranti hout waren gemaakt. Op https://www.galerie-heidefeld.de is over de waterleliebladeren vermeld dat ze van polyester zijn gemaakt.
(2) https://sargasso.nl/kunst-op-zondag-in-tuinen/
(3) Else Ringnalda – Beelden en Bronnen | Sculptures and Sources (Vianen, 2009, p.54).
(4) Else Ringnalda – Beelden en Bronnen | Sculptures and Sources (Vianen, 2009, p.56). Het begrip “Homo ludens” is geïntroduceerd door Johan Huizinga (antropoloog, cultuurfilosoof en historicus, Groningen, 7 december 1872 – De Steeg, 1 februari 1945) in zijn boek Homo ludens – proeve eener bepaling van het spel-element der cultuur (Amsterdam, 1938). Huizinga stelt dat de mens door de eeuwen heen ten diepste een spelende mens (Homo ludens) is geweest; aan de basis van (de ontwikkeling) van cultuur ligt spel in de breedste zin van het woord ten grondslag. In de periode 1956/1974 ontwierp Constant (Constant Anton Nieuwenhuys, auteur, beeldend kunstenaar en muzikant (Amsterdam, 21 juli 1920 – Utrecht, 1 augustus 2005), geïnspireerd door Homo Ludens, New Babylon: een reeks maquettes waarin de Homo ludens in alle vrijheid zou kunnen leven.
(5) Else Ringnalda – Beelden en Bronnen | Sculptures and Sources (Vianen, 2009, p.56); mededelingen van Else Ringnalda.
(6) https://www.bomenmuseum.nl/uw-bezoek/fotoalbums/opening-beeldententoonstelling-else-ringnalda/
(7) Else Ringnalda – Beelden en Bronnen | Sculptures and Sources (Vianen, 2009, p.65).
→ 35 jaar Kunst in Kasteeltuinen Arcen (Arcen)
→ ELSE RINGNALDA
KASTEELTUINEN ARCEN
De geschiedenis van landgoed Arcen gaat terug tot 1275 AD, toen dicht bij deze plek het Huys t’ Arssen werd gebouwd. Het huidige Kasteel Arcen, gebouwd op de plek waar het door brand verwoeste kasteel Het Nije Huis stond, is een in de tweede helft van de zeventiende eeuw gebouwd statig buitenhuis, omringd met een dubbele slotgracht.
In 1976 werd landgoed Arcen aangekocht door Stichting Het Limburgs Landschap, die in de 1980-er jaren het kasteel, de schuur en de watermolen liet restaureren.
In 1988 werden de Kasteeltuinen Arcen geopend, ontworpen door landschapsarchitect Niek Roozen. Met het oog op de groei en bloei van bloemen, bomen en planten had hij rekening gehouden met de jaargetijden. Dit resulteerde in de aanleg van 18 verschillende tuinen, waaronder de Acertuin, het Bamboebos, de Bergtuin, het Bloemenlint, Casa Verde, de Hosta- en varentuin, het Lommerrijk, de Mediterrane tuin, de Oosterse Watertuin, de Rhododendrontuin en het Rosarium, elk met elk hun eigen bloeitijd. In een aantal van deze tuinen zijn bijzondere dieren gehuisvest zoals Australische valkparkieten, doodshoofdaapjes, koi-karpers, ringstaartmaki’s en wallabies.
Door het jaar heen organiseert landgoed Arcen tal van activiteiten voor jong en oud zoals Elfia, Moederdag-activiteiten en een kunstweekend. Gidsen verzorgen een rondleiding. Kinderen kunnen het park verkennen aan de hand van een speurtocht en er is voor hen een speelstrand aangelegd
In de Water- en Beeldentuin, aangelegd in 2004 op de plek van het vroegere Sparrenbos, wordt ieder jaar een thema-expositie gehouden met werk van beeldend kunstenaars.
Openingstijden en verdere informatie: https://www.kasteeltuinen.nl/nl/