Monument: Eduard Mencke
Portretreliëf Wilhelm Pfeil: August Kiss
Hertenbeeld: Christian Daniel Rauch (tweede uitvoering, 1843-1844)
Thale, bosgebied tussen Thale en het Dambachhuis
Onthulling monument: 3 juli 1865
__________
__________
__________
ansichtkaart (1920) met foto’s van het Pfeil-monument en het Dambachhuis
midden onder: de tekst van het gedicht van Pfeil op de achterzijde van het monument
Het “Pfeil-Denkmal” (vert.: Pfeil-monument) ter herinnering aan Wilhelm Pfeil is opgericht op initiatief van leerlingen van hem, vermoedelijk boswachters, te zien aan een van de opschriften op het monument. Het benodigde geld is via donaties bijeengebracht.
Het “Pfeil-Denkmal” staat in de nabijheid van het Dambachhuis, waar Pfeil regelmatig verbleef voor ontspanning en om in het omliggende gebied te jagen. In dit gebied gaf hij ook les aan zijn studenten en verzorgde hij praktijkoefeningen met betrekking tot bosbouw. Pfeil koesterde de wens in deze omgeving te worden begraven. De familie van Pfeil is hieraan niet tegemoetgekomen.
Het hertenbeeld met gestrekte voorpoot is een gieting van het overeenkomstige hertenbeeld dat deel uitmaakt van de tweede uitvoering die Christian Daniel Rauch in 1843-1844 heeft ontworpen. In welk jaar dit hertenbeeld is gegoten, is mij niet bekend, evenmin als het materiaal waarvan het is gemaakt.
Het “Pfeil-Denkmal” is onthuld op 3 juli 1865. Ik ga ervan uit dat het monument toen in zijn volledigheid is onthuld, inclusief het hertenbeeld.
Het “Pfeil-Denkmal” is ontworpen door Eduard Mencke. Van hem zijn geen nadere gegevens bekend. Het portretreliëf aan de voorzijde van het monument is ontworpen door August Kiss (beeldhouwer, Pless, 11 oktober 1802 – Berlijn, 24 maart 1865).
Op de voorzijde van het monument is onder het portretreliëf van Pfeil in vergulde letters zijn volledige naam vermeld en zijn geboorte- en overlijdensdatum. Op de linkerzijde van het monument is in vergulde letters vermeld: DIE DEUTSCHEN FORSTWIRTHE (vert.: DE DUITSE BOSWACHTERS). Op de rechterzijde van het monument is in vergulde letters vermeld: DEM VERDIENSTVOLLEN LEHRER (vert.: VOOR DE VERDIENSTELIJKE LERAAR) en het jaartal 1865.
Op de achterzijde van het monument is een bronzen plaquette aangebracht met de tekst van een gedicht van Pfeil. Zijn achternaam staat onder de laatste strofe. Het is niet bekend wie de plaquette heeft ontworpen. Het gedicht heeft geen titel. De tekst ervan luidt als volgt:
Tief in des Buchenwaldes Schweigen
Da liegt ein kleines enges Haus
Und schaut, umschirmt von alten Eichen,
Weit in die blaue Fern hinaus.
Kühn hebt der Bau sich aus den Baümen,
Zu Füssen liegt der Wälder Grün,
Die Bode hört man unten schäumen,
Die Berge sieht man abends glüh’n.
Das birgt in seinen engen Räumen
Die schönste, reinste Jägerlust,
Und wenn ich mich dahin kann träumen
Schwellt mir die Sehnsucht oft die Brust.
Hier ist der Welt Geräusch verklungen,
Hier leb’ ich Dir allein Natur,
Bis hierher ist kein Streit gedrungen,
Hier herscht der tiefsten Frieden nur.
Hier spricht der Wind mit Geisterlauten,
Und was er meint, versteh ich wohl,
Sag’ ich auch nicht, was sie vertrauten,
Ist mir das Herz auch davon voll.
Du kleines Haus voll süssem Frieden
Versag’ mir niemals ein Asyl
Und biete einst dem Lebensmüden
Ein stilles Grab als letztes Ziel.
Ist dann mein Name auch vergessen,
Kommt wolhl ein Jäger still heran,
Und sagt, wenn er darauf gesessen:
Hier ruht ein alter Jägersmann.
Pfeil
In de roman Cécile (Theodor Fontane, Berlijn, 1887) speelt zich bij het Pfeil-monument een belangrijke scène af.
Op het Forstdenkmal in Dillenburg, opgericht ter gelegenheid van de vijftigste sterfdag van Georg Ludwig Hartig, boswetenschapper, staat een exemplaar van de tweede uitvoering van het hertenbeeld met gebogen voorpoten.
Bronnen en verdere informatie:
– https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Thale_Pfeildenkmal_06.jpg
– https://de.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_Pfeil
– https://de.wikipedia.org/wiki/Cécile_(Roman)
De foto’s van het Pfeil-monument:
– Jan-Herm Janßen CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons, 30 mei 2022
Met dank aan:
– Irma Eltink, die het Pfeil-monument tijdens een wandeltocht had gezien en mij erover heeft geïnformeerd
Zie ook:
– Christian Daniel Rauch: “Forstdenkmal” (Dillenburg)
→ Christian Daniel Rauch: “Liegende Hirsche”
→ CHRISTIAN DANIEL RAUCH
Friedrich Wilhelm Leopold (Wilhelm) Pfeil (Rammelburg, 28 maart 1783 – Warmbrunn, 4 september 1859): boswachter, boswetenschapper en hoogleraar. Pfeil heeft talrijke wetenschappelijke publicaties geschreven over bosbouw en bosbeheer. Samen met onder andere Georg Ludwig Hartig (Gladenbach, 2 september 1764 – Berlijn, 2 februari 1837) wordt Pfeil gerekend tot de “Forstlicher Klassikern”, die de boswetenschap hebben beschreven en ontwikkeld.
Bron en verdere informatie:
– https://de.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_Pfeil