Beeldhouwer: Jan Vermaat
Materiaal: brons
Basisschool Sint Bavo, Schoollaan 6, Harmelen
Onthuld op 24 september 1980
__________
De beeldengroep “Pik, olie of dik” is de uitbeelding van een spel dat kinderen in vroeger tijden op straat of op het schoolplein speelden. De beeldengroep, vervaardigd in het kader van de 1% regeling (een regeling waarbij, als de bouwkosten boven een bepaald bedrag uitstijgen, 1% van de bouwkosten wordt besteed aan kunst) is onthuld op 24 september 1980 bij de opening van een scholencomplex aan de Schoollaan in Harmelen, waarvan de Sint Bavo school, een katholieke basisschool, deel uitmaakte, de protestants-christelijke Indijkschool en de bijbehorende kleuterscholen De Kwikstaartjes en De Tamboerijn. Ook bij de Indijkschool werd die dag een beeldengroep van Jan Vermaat onthuld, knikkerende kinderen uitbeeldend. Deze beeldengroep is helaas spoorloos verdwenen.
EEN ONTBREKEND MUURTJE
“Pik, olie of dik” stond oorspronkelijk op het schoolplein van de Sint Bavo school. De handen van het gebukt staande kind rustten op een bakstenen muurtje.
Bij de herplaatsing van de beeldengroep in een perkje pal naast het schoolgebouw is het bijbehorende bakstenen muurtje om onduidelijke reden niet herplaatst. Misschien was het verloren gegaan. Dit is jammer want het muurtje was, gelet op het feit dat de beeldengroep het spel “Pik, olie of dik” uitbeeldt, een essentieel onderdeel ervan.
Volgens het persoonlijkheidsrecht dat iedere beeldend kunstenaar heeft, mag een kunstwerk niet zomaar veranderd worden, ook niet bij eigendomsoverdracht. De beeldend kunstenaar heeft in principe het recht zich te verzetten tegen een verandering. Immers, een verandering aan zijn of haar kunstwerk of het gebruik van slechts een deel ervan kan leiden tot aantasting of verminking van het kunstwerk. Het persoonlijkheidsrecht beschermt vooral de ideële belangen van de beeldend kunstenaar en diens persoonlijke band met het kunstwerk.(1)
Noot
(1) kennisplatform.specialarts.nl
Bron:
– Woerdense Courant, 25 september 1980
Met dank aan:
Theo Aarsen (Kunstkring Woerden)
Pik, olie of dik: een spel dat kinderen in de 1950-er jaren op straat of op school tijdens het speelkwartier speelden. Over dit spel doen verschillende beschrijvingen de ronde. De kern van deze beschrijvingen is dat een gebukt staand kind dat niet naar boven kan kijken, moet raden welke vinger door het kind dat op zijn of haar rug zit, is opgestoken: pik (duim), olie (wijsvinger) of dik (middelvinger). Als het kind het goed geraden had, moest het kind dat op zijn rug zat, achter aansluiten en gebukt gaan staan. Dan kon een ander kind over de ruggen springen en een vinger opsteken. Zo werd de rij kinderen steeds langer. In Noord-Brabant speelden kinderen “Robbe Dobbe Doesje”, een soortgelijk spel, waarin het gebukte kind moest raden hoeveel vingers het op zijn of haar rug zittende kind opstak: één, twee of drie.
Bronnen:
– careldemari.wordpress.com, beschrijving door Jan Spier, 19 juli 2012
– De Oud Rotterdammer, 15 april 2014
– GeenStijl
– Volksbuurtmuseum Utrecht