Ontwerp: A. van Straten
Materiaal: brons en hardsteen
Bijlhouwersbrug, Utrecht (jaar van plaatisng: onbekend)
Onthuld in 1914 bij de Tolsteegbrug, Utrecht
__________
.
“Gedenkteken 1813-1913” is in 1914 geplaatst bij de Tolsteegbrug. Een aantal jaren later is het verplaatst naar de Bijlhouwersbrug.
In het najaar van 1813 (Napoleontische bezetting van Nederland) werd Utrecht bevrijd door Russisch-Pruisische troepen, de Kozakken. Op 28 november 1813 verlieten de laatste Franse soldaten Utrecht via de Tolsteegbrug. Deze dag, 28 november, bleef voortleven als “Kozakkendag”.
Ter gelegenheid van Kozakkendag 1913 werd bij de Tolsteegbrug een monument met een bronzen reliëf geplaatst, ter herinnering aan de bevrijding van de Fransen. Het monument is ontworpen en uitgevoerd door A. van Straten. Op het middelste blok natuursteen staat de tekst: UTRECHTS VERLOSSING HERDACHT 1913. Het reliëf is gegoten door Koninklijke Begeer Utrecht en volgens sommige bronnen ontworpen door Carel Willem Wagenaar (1860-1942). Onderaan het reliëf, waarop het Franse leger is te zien dat wegtrekt uit Utrecht over de Tolsteegbrug, staat de tekst: DE FRANSCHEN VERLATEN UTRECHT DEN 28NOV 1913.