Fietstocht door de bebouwde kom van De Bilt, Bilthoven, Soesterberg, Zeist en Bunnik, door de bossen in de omgeving van Bilthoven, Soesterberg en Zeist, door het landgoed Rhijnauwen en langs de oever van de Kromme Rijn. Het sluitstuk wordt gevormd door de 31 bronzen, granieten en marmeren beelden en beeldengroepen die permanent tentoongesteld zijn in Beeldenpark Jits Bakker.
Lengte: ca. 36 kilometer.
Kunstwerken van Jits Bakker. De kunstwerken staan langs de openbare weg.
Vertrek- en aankomstpunt: parkeerplaats Van der Valk hotel De Bilt, De Holle Bilt 1, 3732 HM De Bilt.
Routekaart: https://www.route.nl; de route is geregistreerd onder nummer 767879.
BEELDEN EN BEELDENGROEPEN
Vanaf het Van der Valt hotel De Bilt zult u de volgende beelden en beeldengroepen zien:
De Bilt
♦ Van der Valk hotel De Bilt, De Holle Bilt 1: Swan lake (terras)
♦ De Holle Bilt 16-18: atelier “de kooi” (alleen toegankelijk tijdens open dagen)
♦ De Nieuwe Griffel Bar Bistro, Hessenweg 117 (bij rotonde Hessenweg/Looydijk): Trompettist (binnen)
♦ Rotonde Hessenweg/Looydijk: Europa en de stier
♦ Cultuur & Vergadercentrum H.F. Witte, Henri Dunantplein 4, buiten: beeldengroep Evenwicht
♦ Cultuur & Vergadercentrum H.F. Witte, Henri Dunantplein 4, binnen: beeldengroep Wervelende dans (ingang) en Speikernar (zaal)
Bilthoven
♦ Stationsplein-Noord: Fietsspel
Zeist
♦ hotel Oud London, Woudenbergseweg 50: Trompettist (terras) en beeldengroep De Dansers (binnen, hal Brasserie ‘t Voorhuys)
♦ rotonde Laan van Beek en Royen / Arnhemsebovenweg: Pyramide d’amour
♦ Slot Zeist, Zinzendorflaan 1: beeldengroep Twee Paarden (kasteeltuin)
Bunnik
♦ Van Zijldreef: beeldengroep Spelende kinderen (in opslag wegens nieuwbouw)
De Bilt
♦ Landgoed Beerschoten, De Holle Bilt 6: Beeldenpark Jits Bakker (vrij toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang)
ROUTEBESCHRIJVING
VAN DER VALK HOTEL DE BILT
De parkeerplaats bij het Van der Valk Hotel De Bilt fungeert als vertrek- en aankomstpunt. Eind jaren ’90 van de vorige eeuw was dit hotel één van de bedrijven die de aanleg van het nabijgelegen Beeldenpark Beerschoten financieel ondersteunden. Aan een muur aan de straatzijde van het hotel hangt uit die tijd nog een langwerpige wegwijzer naar het park, dat oorspronkelijk de naam Museum Beelden op Beerschoten droeg.
Het Van der Valk Hotel De Bilt herbergt twee beelden van Jits Bakker. In de hal staat een door hem ontworpen beeld (met enige regelmaat wordt dit door een ander beeld van Jits Bakker vervangen). Op het terras van het Van der Valk Hotel De Bilt staat het beeld Swan lake.
DE BILT
Vanaf het Van der Valk hotel fietst u over De Holle Bilt richting De Bilt. Na een paar honderd meter ziet u rechts op nr. 16-18 de toegangshekken van atelier “de kooi”, waar Jits Bakker vanaf 1968 heeft gewoond en gewerkt. Atelier De Kooi is geen museum maar een werkplaats en een plek waar de kunstwerken die Jits Bakker heeft vervaardigd, bewaard worden in afwachting van bijvoorbeeld een expositie of een herplaatsing. Aan de inrichting is sinds het overlijden van Jits Bakker niets veranderd, waardoor het atelier de sfeer ademt zoals die er was in de tijd dat hij er werkzaam was. Tijdens open dagen is het atelier toegankelijk voor het publiek.
Nadat u de Soestdijkseweg Zuid bent overgestoken, fietst u naar knooppunt 88 en daarna knooppunt 89. Bij knooppunt 89 slaat u rechtsaf, de Hessenweg in.
U fietst door tot aan het kruispunt met de Looydijk. Op een hoge sokkel op de rotonde die hier is aangelegd, staat het bronzen beeld Europa en de stier van Jits Bakker. Met de plaatsing ervan in 1996 wilde de Biltse winkeliersvereniging meer bekendheid geven aan zijn werk. In Beeldenpark Jits Bakker en in het gemeentehuis van Oosterbeek staan varianten van dit beeld, evenals in de voormalige Finse hoofdstad Turku, die hem tot ereburger heeft benoemd.
Vóór de rotonde ziet u links van u De Nieuwe Griffel Bar Bistro, voorheen Groot Café Restaurant De Griffel. Dit was de stamkroeg van Jits Bakker. Op foto’s in sommige boeken die over hem geschreven zijn, is hij te zien terwijl hij met zijn kinderen en met auteurs overlegt over het tot stand komen van een van die boeken. In de zaal achter het café staat, onder een pergola, het beeld Trompettist. Voor dit beeld heeft de Biltse trompettist en bandleider Jelle van der Zee model gestaan. Verderop, in Zeist, komen we één van de varianten van dit beeld tegen. Een andere variant staat in Den Haag, weer een andere in Veghel.
Nadat u “Europa” en “Trompettist” hebt bekeken, eventueel onder het genot van een consumptie in De Griffel, slaat u op het kruispunt linksaf en fietst u de Looydijk op. Er zijn geen knooppunt-verwijsbordjes. De Looydijk gaat over in de Professor Doctor T.M. Asserweg. Op de driesprong met de Alfred Nobellaan slaat u linksaf. Schuin voor u ziet u het Cultuur en Vergadercentrum H.F. Witte, het dorpshuis van De Bilt, ook bekend onder de naam H.F. Witte Centrum. Links voor staat de beeldengroep Evenwicht, onthuld bij de opening van het H.F. Witte Centrum in 1975. In de hal hangt aan een houten wand een sokkel met daarop het bronzen beeldje Wervelende dans, dat eveneens is onthuld bij de opening in 1975. Zoals u kunt zien aan het naambord en de vaandels op het buitenterrein, is “Wervelende dans” het logo van het H.F. Witte Centrum. Aan de achterkant van de houten wand hangt ook een sokkel. Daarop staat, met een foto van Jits Bakker erbij, gemaakt tijdens het vervaardigen ervan in 1979, het bronzen beeld Speikernar. Dit beeld was de mascotte voor de carnavalsvereniging De Weergodden, waarvan hij lid was. Oorspronkelijk stond “Speikernar” in het gemeentehuis van De Bilt. Bij het begin van het carnaval werd aan prins Carnaval onder toeziend oog van “Speikernar” de sleutel overhandigd van het Speikerreik, de carnavalsbenaming van De Bilt en Bilthoven. Toen de carnavalsvereniging in 1975 werd opgeheven, werd het beeld overgebracht naar het H.F. Witte Centrum.
BILTHOVEN
U fietst om het Henri Dunantplein heen. Aan het einde slaat u rechtsaf en fietst u over een fietspad dat overgaat in de Professor Doctor P.J. Crutzenlaan. Bij de driesprong met de Groenekanseweg slaat u rechtsaf. Op het Doctor Letteplein slaat u linksaf, de Eerste Brandenburgerweg in. Vanaf hier kunt u weer de knooppunt-verwijsbordjes volgen. U volgt de verwijsbordjes naar knooppunt 12. U komt aan bij de Leyenseweg. Die blijft u volgen, om op een rotonde na het spoorwegviaduct rechtsaf te slaan, de Massijslaan in. Even zijn er geen knooppuntverwijsbordjes. U neemt de tweede straat rechts en dan de eerste straat links, de Rogier van der Weydenlaan, die overgaat in de Rembrandtlaan. U rijdt door tot aan de driesprong met de Jan Steenlaan. Daar slaat u rechtsaf en rijdt u de Jan Steenlaan af tot aan de rotonde met de Soestdijkseweg-Noord.
Rechts van u ziet u het busstation met tegenover de rotonde de beeldengroep Fietsspel. “Fietsspel” is afkomstig van het plein bij de dr. W. van Everdingenschool aan de Boslaan in Bilthoven, waar het in december 1972 was geplaatst. Toen de school in 2015/’16 werd gesloopt, werd “Fietsspel” in atelier De Kooi in opslag genomen in afwachting van herplaatsing. Het besluit om “Fietsspel” bij station Bilthoven te plaatsen, werd mede ingegeven door de wens van de nabestaanden van Jits Bakker het beeld te plaatsen op een plek in Bilthoven waar veel mensen komen. “Fietsspel” staat hier nu sinds 12 september 2018.
ZEIST
U rijdt van het busstation in Bilthoven terug naar knooppunt 12 en fietst vervolgens onder het spoor door. Dan slaat u linksaf de Julianalaan in en volgt u de verwijsbordjes naar knooppunt 9.
Fietsend over de Bosuillaan verlaat u Bilthoven en gaat u verder over een lang, verhoogd, smal fietspad met de welluidende naam “Oude Spoorlijn”. Dit fietspad strekt zich uit over het baanlichaam van de voormalige spoorlijn De Bilt – Zeist, in 1901 aangelegd als dubbelspoor voor personenvervoer. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd deze spoorlijn door de Duitse bezetter afgebroken. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij hersteld in een enkelsporige uitvoering, bestemd voor goederenvervoer. In 1972 werd de lijn gesloten. In de jaren erna werd het fietspad aangelegd.
Tijdens uw gang over de Oude Spoorlijn ziet u rechts van u het bosgebied “De Biltse Duinen” met bos en stuifzandvlakten.
Bij knooppunt 50 slaat u linksaf en fietst u enige tijd langs de N237. U rijdt langs een paar landgoederen in Huis ter Heide. Daarna fietst u door het centrum van Soesterberg. Bij knooppunt 53 slaat u rechtsaf. Rechtdoor fietsend, verlaat u Soesterberg en komt u na het viaduct over de A28 in bosgebied aan de rand van Nationaal Park De Utrechtse Heuvelrug. Bij knooppunt 83 staat rechts van u het UMO-monument, een obelisk, geplaatst ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan in 1968 van de inmiddels opgeheven rijwielpadenvereniging “Utrecht Met Omstreken” die in de 1920′-er / ’30-er jaren tal van fietspaden in dit gebied heeft aangelegd. De bronzen plaquettes met fietsende figuren uit alle tijden, vervaardigd door Theo van de Vathorst, zijn in oktober 2021 gestolen. Eind maart 2023 zijn nieuwe in aluminium gegoten plaquettes aan de obelisk bevestigd.
Bij knooppunt 83 slaat u linksaf naar knooppunt 1 en bij knooppunt 1 slaat u rechtsaf, de Nieuwe Weg in, die u uitrijdt tot aan de Woudenbergseweg, de N224. Even moet u het zonder knooppunt-verwijsbordjes stellen. Na het oversteken van de Woudenbergseweg gaat u direct rechtsaf het fietspad op dat langs de Woudenbergseweg loopt. U blijft dit volgen tot aan Hotel Restaurant Oud London BV (Woudenbergseweg 52). De geschiedenis van dit hotel gaat terug tot de tijd van de napoleontische bezetting. In 1804 stichtte een Franse soldaat op deze plek een herberg, later Brasserie Het Voorhuys genaamd. Na de Tweede Wereldoorlog groeide deze herberg uit tot wat nu “Oud London” is. In de bovenramen herinneren de afbeeldingen van het portret van Napoleon Bonaparte aan de oude Franse tijd.
Op het terras van Hotel Oud London (u kunt dit vanaf de ingang aan de Woudenbergseweg betreden of achterom lopend) wordt u muzikaal welkom geheten door de variant van Trompettist in Groot Café Restaurant De Griffel. In het hotel, vlak bij brasserie Het Voorhuys, staat de kleine bronzen beeldengroep De Dansers, die volgens de bijgaande plaquette op 17 november 1988 aan Oud London is aangeboden door ontwerpers, adviseurs en bouwers bij de feestelijke opening van het hotel na een ingrijpende verbouwing.
Vanaf Hotel Restaurant Oud London kunt u zich weer richten op knooppunt-verwijsbordjes. Over de Zwitsersekade (een smal fietspad links voor het hotel, waaraan een onderkomen is gevestigd voor ezeltjes), fietst u door het Zeister Bos richting knooppunt 11. Bij de Prins Bernhardlaan slaat u rechtsaf. U blijft de verwijsbordjes naar knooppunt 11 volgen en slaat linksaf, de Laan van Beek en Royen in.
Op de kruising met de Arnhemsebovenweg / 2e Hogeweg staat op de rotonde de beeldengroep Pyramide d’amour. In deze beeldengroep, die uit 2007 dateert, heeft Jits Bakker diverse thema’s van liefde en moeder-kind verwerkt in de vorm van diverse beelden. De beeldengroep bevat onder andere een variant van Lignimf die in Beeldenpark Jits Bakker staat.
Bij knooppunt 11 slaat u linksaf en volgt u de verwijsbordjes naar knooppunt 97. Onderweg naar knooppunt 97 zult u voor u het Slot Zeist zien. In de Slottuin van dit kasteel, gebouwd in de zeventiende eeuw als lustoord voor Willem Adriaan van Nassau, staat de kleine bronzen beeldengroep Twee Paarden. U kunt de Slottuin binnengaan als u doorfietst naar de Hernhutterssingel. Daar kunt via een brug over de slotgracht de tuin betreden.
BUNNIK
Fietsend over de Koelaan langs boerderijen en landgoed Wulperhorst laat u Zeist achter u. Bij knooppunt 42 in Bunnik slaat u rechtsaf en volgt u enige tijd het fietspad langs Stationsweg, die overgaat in de Provincialeweg. Na enige tijd ziet u rechts van u het gebouw Rhijnhaeghe aan de Van Zijldreef, een voormalig kantorencomplex. Op het grasveld heeft de bronzen beeldengroep Spelende kinderen gestaan. Het is een variant van de gelijknamige beeldengroep die sinds 1977 in Kerkrade staat. Momenteel is de beeldengroep in opslag vanwege sloop en nieuwbouw. Er is toegezegd dat de beeldengroep na voltooiing van de nieuwbouw wordt herplaatst.
BEELDENPARK JITS BAKKER
U volgt het fietspad langs de Provincialeweg tot aan knooppunt 40. Daar slaat u rechtsaf, de Rhijnauwenselaan in en fietst u door het poortgebouw landgoed Rhijnauwen in, dat aan de Kromme Rijn ligt. Het Huis Rhijnauwen, rechts voor het poortgebouw, dateert uit de achttiende eeuw en fungeert tegenwoordig als Stay-Okay hostel, de hedendaagse benaming van de aloude Jeugdherbergen.
Bij knooppunt 41 slaat u rechtsaf. Links van u ziet u het Fort bij Rhijnauwen, rechts van u komt de Kromme Rijn dichter en dichter bij.
Bij knooppunt 44 gaat u linksaf de Tolakkerlaan in. Achter het Science Park fietsend (Science Park: het universiteitsgebied van Utrecht) met rechts van u agrarische bedrijvigheid komt u bij knooppunt 87 dat aan de achterzijde van landgoed Oostbroek ligt, waar in het landhuis het hoofdkantoor is gevestigd van Stichting Het Utrechts Landschap.
Bij knooppunt 87 slaat u rechtsaf en fietst u over de Bisschopsweg richting knooppunt 86. U steekt de Utrechtseweg over en slaat dan linksaf om over het nabijgelegen fietspad richting De Bilt te fietsen.
Na het viaduct onder de N237 komt u op De Holle Bilt. Na enkele honderden meters slaat u rechtsaf en fietst u over de toegangsweg tot landgoed Beerschoten naar het voormalig koetshuis, Paviljoen Beerschoten genaamd. Achter het koetshuis ligt Beeldenpark Jits Bakker, waar een dertigtal bronzen, granieten en marmeren beelden van Jits Bakker permanent ten toon zijn gesteld. De beelden tonen zich op uiteenlopende manier tegen verschillende decors. Het beeldenpark is in 1997 ontworpen in Zocherse landschapsstijl met een meanderende waterpartij, open en gesloten achtergronden (bomen, heesters, heggen, riet), slingerende wandelpaden en glooiende gazons. Hiermee zijn zichtlijnen gecreëerd, waardoor de bezoekers keer op keer voor verrassingen komen te staan. De Zocherse landschapsstijl van het beeldenpark sluit aan op de stijl waarin de landschapstuinen van landgoed Beerschoten zijn ingericht. In 2020 is het beeldenpark heringericht.
Na Beeldenpark Jits Bakker fietst u over De Holle Bilt door naar het parkeerterrein van het Van der Valk hotel De Bilt, vanwaar deze tocht begonnen is en nu eindigt.
routekaart “Beelden van Jits Bakker in het Sticht”