Beeldhouwer: Barry Flanagan
Materiaal: brons
Bijnaam: “De haas”
Voorstraat / Neude, Utrecht
Onthuld op 18 oktober 2002
__________
.
“Thinker on a rock” (vert.: Denker op een rots), bijgenaamd “De haas”, is geïnspireerd op het bronzen beeld “Le penseur” (vert.: “De denker”) van Auguste Rodin (Parijs, 12 november 1840 – Meudon, 17 november 1917).
Het eerste exemplaar van “Thinker on a rock” is vervaardigd in 1997 en is geplaatst in de National Gallery of Art Sculpture Garden in Washington D.C.. In dat jaar zijn bij de Washington University (St. Louis) en het John en Mary Pappajohn beeldenpark in Des Moines (Iowa) andere uitvoeringen geplaatst.
In 1998 stelde de Utrechtse Adviescommissie Beeldende kunsten voor om de heringerichte Neude, een centraal gelegen plein in Utrecht, op te luisteren met het door de commissie aangekochte beeld “Thinker on a rock”. Een tegenvoorstel van het Burgerinitiatief Kunstwerk Neude, die een beeldengroep van Hans Bayens had uitgezocht, werd door de Adviescommissie afgekeurd. Deze gang van zaken leidde tot protest van de politieke partij Leefbaar Utrecht, die de aanschafprocedure en de mate van inspraak van de inwoners van Utrecht hekelde en die van mening was dat de associaties van de Adviescommissie bij “Thinker on a rock” (een in contemplatie verzonken snelheidsdier, symbool van onthaasting) en de uitstraling van dit beeld niet paste bij beelden als Anne Frank en Willibrord te paard op het enkele honderden meters verderop gelegen Janskerkhof.
Als tegemoetkoming aan de protesten organiseerde de Adviescommissie een open inschrijving met als eis: een figuratief kunstwerk van traditioneel materiaal. Dit leverde negentien inzendingen van professionele kunstenaars op. De Adviescommissie keurde ze stuk voor stuk af wegens naar haar mening gebrek aan kwaliteit en stelde naast “Thinker on a rock” twee alternatieven voor: het bronzen beeld Judith (1995) van de Duitse kunstenaar Markus Lüpertz en het kunstwerk Untitled (1989) van de Amerikaanse kunstenaar Joel Shapiro, bestaande uit rood gelakte aluminium balken. De inwoners van de gemeente Utrecht (Utrecht telde in die tijd ongeveer 250.000 inwoners) konden zich in een referendum over de inzendingen uitspreken. “Thinker on a rock” was inmiddels overgebracht naar het Centraal Museum in Utrecht.
Met 83% van de 4000 uitgebrachte stemmen kwam “Thinker on a rock” als winnaar uit de bus. Dit zouden proteststemmen zijn geweest vanwege het feit dat de Adviescommissie had gekozen voor kunstwerken van buitenlandse kunstenaars in plaats van kunstwerken van Nederlandse kunstenaars.
Op 18 oktober 2002 is “Thinker on a rock” op de Voorstraat / Neude onthuld door de burgemeester van Utrecht, mr. Annie Henny Brouwer-Korf (Groningen, 19 juli 1946 – Utrecht, 20 juli 2017).
logo Unikwartier, Utrecht
Sinds 2019 is “Thinker on a rock” het logo van het Unikwartier (Universiteitskwartier), een wijk in het centrum van Utrecht, pal naast de Neude en omgeven door de Oudegracht, de Weerdsingel, de Wittevrouwensingel en het Lucasbolwerk / Nobelstraat / Lange Jansstraat / Potterstraat.
Bronnen:
– Een haas kan niet denken (Kustaw Bessems, Trouw, 20 maart 1999)
– Een haas, een vrouw of aluminium balken? (Wim Boevink, Trouw, 15 november 2001)
– Naakt, haas of dansend figuur? (De Volkskrant, 17 november 2001)
– Thinker on a rock (www.bezoekutrecht.nl)
– “Utrechtse mysteries opgelost: de Haas”
Zie ook:
– Jesse van Boheemen: “Homo Lepus” (Utrecht)
“THINKER ON A ROCK”: EEN VAN DE “SLEUTELWERKEN”
“Thinker on a rock” is één van de honderd kunstwerken in Nederland die volgens lezers van BK-informatie – vakblad voor beeldend kunstenaars artistiek, historisch, maatschappelijk of ruimtelijk van belang zijn of zijn geweest. Deze kunstwerken hebben het predicaat Sleutelwerk gekregen.
De peiling onder de lezers van BK – vakblad voor beeldend kunstenaars vond plaats in november 2019 ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van dit vakblad, dat anno 2020 volgens opgave 7000 abonnees telt en 10.000 lezers, waarvan 85% beeldend kunstenaar is. Het aantal voorgedragen kunstwerken bedroeg ongeveer 300. Het aantal kunstwerken in Nederland dat tussen 1945 en 2019 is vervaardigd, bedraagt vele duizenden.
De reeks Sleutelwerken wordt niet meer aangevuld. Wel kunnen kunstwerken worden aangemeld zodat volgens BK-informatie het overzicht van kunst in de openbare ruimte in Nederland voortdurend groeit.
Zie:
– https://www.sleutelwerken.nl/kunstwerken/thinker-on-rock
DE ACTIE “WARM AANGEKLEED”
“Thinker on a rock” is een van de 50 beelden en beeldengroepen in Nederland waarbij GroenLinks op 16 januari 2010 de actie “Warm aangekleed” heeft gevoerd. Het doel van de actie was het vragen van aandacht voor het isoleren van huurwoningen. De partij is van mening dat huurders niet in de kou mogen staan.
De actievoerders kleedden de beelden en beeldengroepen aan met een muts en een warme sjaal in de kleuren van GroenLinks en plaatsten er actieborden bij.
Op 10 februari 2010 voerde GroenLinks deze actie in de gemeente Lingewaard, op 1 maart 2014 in Den Helder en op 6 maart 2015 in Friesland.
Op 7 februari 2014 (7 februari: “Warme truiendag”) voerden leden van de afdeling Zoetermeer van GroenLinks actie bij een aantal beelden in het Stadshart, die zij van een muts en een warme sjaal voorzagen in de kleuren van GroenLinks. Met deze actie vroegen zij aandacht voor het belang van het zo min mogelijk uitstoten van broeikasgassen door bijvoorbeeld het verlagen van de temperatuur van de centrale verwarming.
“STATUE SUNDAY”
Op 2 april 2023 hebben actievoerders van de klimaatbewegingen Scientist Rebellion en Extinction Rebellion “Thinker on a rock” geblinddoekt en om haar nek een bord gehangen met de oproep OPEN JE OGEN | WEES EERLIJK | DIT IS EEN KLIMAAT NOODTOESTAND. Dit gebeurde in het kader van “Statue Sunday”, een actie van Scientist Rebellion in reactie op het gebrek aan urgentie bij politici en bestuurders na publicatie in maart 2023 van het rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties. De actie, begonnen op 26 maart 2023, houdt in dat leden van Scientist Rebellion wereldwijd iedere zondag standbeelden van politici, wetenschappers en andere prominenten van een blinddoek voorzien en er een bord aan hangen met een oproep. Op die manier willen zij kracht bijzetten aan hun eis dat bestuurders, politici en andere prominenten de waarheid vertellen over de klimaatcrisis en maatregelen nemen om biodiversiteitsverlies te stoppen en de uitstoot van broeikasgassen te verlagen tot netto nul in 2025. Zij hebben voor deze actievorm gekozen omdat standbeelden een belangrijke symboolfunctie hebben. De blinddoeken symboliseren dat politici en leiders wegkijken van de wetenschap en geen actie ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan.
2 april 2023 was de tweede achtereenvolgende zondag dat in het kader van “Statue Sunday” in een aantal landen beelden werden geblinddoekt. In Nederland werd bij 27 beelden in meer dan 20 steden op deze manier actie gevoerd. 16 april 2023 was de laatste zondag waarop deze actie werd gevoerd.
Scientist Rebellion is een internationale beweging van wetenschappers die zich grote zorgen maken over het klimaat en de ecologische crisis. Scientist Rebellion is gelieerd aan Extinction Rebellion (XR), een internationale eco-socialistische beweging die door middel van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid campagne voert voor nul koolstofemissies, een einde aan de ecologische crisis en sociale en economische rechtvaardigheid.
Bron:
– https://dub.uu.nl/nl/nieuws/wetenschappers-blinddoeken-standbeelden-utrecht