Naamvariant: “Minnepaar en nar bij een fontein”
Beeldhouwers: JeanMarianne Bremers
Materiaal: fonteinbeeld, brons
Herman Moerkerkplein (Knillispoort), Den Bosch
“Dieske” en “de nar” zijn geplaatst op 1 juni 1992; het “minnepaar” is in augustus 1994 bijgeplaatst
“Dieske en minnepaar”
“Dieske en minnepaar”
Dieske
het minnepaar
de meisjesfiguur
de nar
het digitale horloge van de nar
het boek met gegevens over “Dieske en minnepaar”
de lepel in het oor van de nar met de tekst:
DE NAR EN DE TIJD KUNNEN HET OPNEMEN TEGEN VERSTAND ZONDER INTUITIE – JMB
het Bosschenaartje
De beeldengroep “Dieske en minnepaar” is vervaardigd ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de Bossche stadspartij Knillis, en is geplaatst bij de Knillispoort, waarin de partij gehuisvest was. Knillis wilde eigenlijk ieder jaar een stadsfontein geplaatst zien, maar dat is de partij niet gelukt. De beeldengroep is gebaseerd op een gravure, vervaardigd door Alaert du Hameel.
“Dieske en minnepaar” is in twee delen vervaardigd en geplaatst. Het benodigde geld was namelijk niet van meet af aan beschikbaar. Het fonteinbeeld met Dieske is in 1991 vervaardigd; het beeld van de nar in 1992. Deze beelden zijn op 1 juni 1992 aan het Herman Moerkerkplein geplaatst en op 10 juli 1992 overgedragen aan de gemeente Den Bosch. De beelden van het minnepaar werden in 1994 vervaardigd en in augustus 1994 bijgeplaatst.
Achter de luitspeler staat een Bosschenaartje, een Bosch stadspaaltje, dat Jean en Marianne Bremers in 1994 hebben vervaardigd voor deze beeldengroep.
“Dieske” is de naam van het beeld van het jongetje op de zuil van de fontein. In het beeld van de luitspelende minnaar is de naam Andre gegraveerd, de voornaam van de zoon van Jean en Marianne Bremers. In het beeld van het meisje is de naam Karina gegraveerd, de voornaam van de echtgenote van Andre Bremers.
De nar draagt een digitaal horloge, een speels element, verwijzend naar de 21e eeuw. Uit het hoofd van de nar steekt een lepel met de zin DE NAR EN DE TIJD KUNNEN HET OPNEMEN TEGEN VERSTAND ZONDER INTUITIE, een motto van Jean Bremers. Dit motto is ook gegraveerd in de haarspeld van het door JeanMarianne Bremers vervaardigde beeld Karina, dat in Enschede staat. Onder het motto staat de paraaf JMB (JeanMarianne Bremers).
Op de linker bladzijde van het boek staat de tekst AANGEBODEN AAN DE STAD DOOR STADSPARTIJ KNILLIS EN STICHTING DE KNILLISPOORT. Op de rechter bladzijde staat de tekst: VERVAARDIGD NAAR EEN MIDDELEEUWSE GRAVURE VAN ALAERT DU HAMEEL DOOR JEANMARIANNE BREMERS UIT HELVOIRT NL A.D. 1991-1996.
Eind 1990-er jaren heeft Knillis opgedragen de Gedenkplaquette “Jeroen Bosch” te vervaardigen.
Bronnen:
– erfgoedshertogenbosch.nl. Volgens deze website luidt de officiële naam van “Dieske en minnepaar”: “Minnepaar en nar bij een fontein”.
– Alaert du Hamel Liebespaar und Narr am Brunnen […] (Dr. phil. Wilhelm Zohner , München, 2021)
CARNAVAL: AONKLEJE DIESKE
In 1975 werd bij de Knillispoort de carnavalsclub D’n Gruunen Errum opgericht, bestaande uit dertig boeren en durskes (meisjes). Ieder jaar lopen zij tijdens carnaval door de straten van Den Bosch en brengen zij carnavalsmuziek ten gehore. De zaterdag vóór carnaval houden zij bij “Dieske en minnepaar” een openluchtrepetitie. Daarbij vindt ook het evenement Aonkleje Dieske plaats, waarbij Dieske wordt aangekleed met de Oeteldonkse (Bossche) carnavalskleding (das, kiel, petje en wanten) en wordt toegezongen.
Bron:
– Tradities in Oeteldonk
Dieske: hoofdpersoon in een Bossche legende, zich afspelend tegen het eind van de 15e eeuw, die regelmatig in de Binnendieze plaste. Tijdens één van zijn plaspartijen zag hij verdachte figuren door het riet langs de rivier sluipen, waarop hij alarm sloeg.
De legende over Dieske is in 1992 geschreven door Peter-Jan van der Heijden (1947-1999) naar aanleiding van het artikel “Den Bosch krijgt zijn eigen Manneken Pis!” in het Brabants Dagblad. De legende is niet gebaseerd op historische gebeurtenissen. Van der Heijden was van mening dat een beeld in Den Bosch een Bossche achtergrond moest krijgen, geen Vlaams-Belgische achtergrond (Manneken Pis is een fonteinbeeld in Brussel, BE). Een versie van de legende die Van der Heijden in 1992 heeft geschreven, is opgenomen in Oe gotte kèk daor – rondkijken in ‘s-Hertogenbosch (Henny Molhuysen, Vlijmen, 1994).
Alaert du Hameel (Den Bosch, ca. 1449 – Antwerpen, ca. 1509): architect, beeldhouwer, prentkunstenaar en tekenaar. Du Hameel heeft de gravure waarop hij een minnepaar, een jongetje op een fontein en een nar heeft afgebeeld, tussen 1478 en 1494 vervaardigd. Een papieren exemplaar maakt deel uit van de collectie van het British Museum in London en is getiteld: The lovers with a fool by a fountain (jong musicerend paar bij een fontein). Een lid van Knillis heeft deze afbeelding gezien in “Jeroen Bosch” (Walter Gibson, Amsterdam, 1974, pagina 83).
Literatuur
Alaert du Hamel Liebespaar und Narr am Brunnen und der König in den Kleidern des Hoffnarren sowie ein Brunnen in ‘s Hertogenbosch Liebespaar und Narr mit Diske als Manneken-Pis von Jean und Marianne Bremers – Eine Kunst- und Schelmengeschichte (Dr. phil. Wilhelm Zohner , München, 2021)