Beeldhouwer: Paul Grégoire
Materiaal: franse kalksteen
Broederenkerkplein, Zutphen (v/h Kloosterhof)
Onthuld op 10 april 1950
Het “Gideonmonument” is opgenomen in de wandeling Beelden in Zutphen
__________
__________
plaquette voor het bassin
Drie plaquettes (april 2009). Van links naar rechts:
5-15 april 1945 (bevrijding door Canadese legereenheden);
14 oktober 1944 (bombardement IJsselbrug);
1945-1950 (in Nederlands-Indië gesneuvelde Zutphense soldaten die aldaar zijn begraven).
gedenkzuil gedeporteerde Joodse inwoners van Zutphen (2011)
Het “Gideonmonument”, een fonteinbeeld, is vervaardigd ter herinnering aan de Zutphense ingezetenen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Zutphen en daarbuiten de dood vonden.
Het “Gideonmonument” is ontworpen door Paul Grégoire en architectenbureau Kleinhout en Van der Steur (Gerrit Herman Kleinhout, ontwerper, 1881-1958; ir. Albert Johan van der Steur, architect, Haarlem, 21 september 1895 – Amsterdam, 17 april 1963).
Paul Grégoire heeft Gideon uitgebeeld met drie attributen. Het Gideonbeeld draagt in zijn rechterhand een fakkel in een kruik. In zijn linkerhand draagt hij een sjofar (ramshoorn). Deze attributen verwijzen naar Rechters 7,15-22 waarin beschreven is met welke middelen de soldaten van Gideon de Midjanieten intimideerden. De kap op het hoofd beeldt het ondergrondse verzet uit.
Het “Gideonmonument” is op 10 april 1950 onthuld, exact vijf jaar na de bevrijding van Zutphen. Op de rand van het bassin zijn de jaartallen 1940 en 1945 gebeiteld. De bij het monument horende gedenkplaat was geplaatst in de kloostergang, tegen de muur van de Broederenkerk. Wellicht is deze plaquette later tegen de voorkant van het bassin geplaatst. De drie natuurstenen plaquettes op de muur achter het monument dateren uit april 2009 en vervangen de originele, in oktober 2008 ontvreemde bronzen plaquettes. Deze plaquettes, geplaatst in de jaren na 1950, herinneren aan de bevrijding van Zutphen door Canadese legereenheden tussen 5 en 15 april 1945, het bombardement op de IJsselbrug op 14 oktober 1944 en aan de Zutphense militairen die in de periode 1945-1950 in het voormalig Nederlands-Indië zijn gesneuveld en aldaar zijn begraven (de plaquette ter herinnering aan de Zutphense militairen was geplaatst op 29 juni 2005) .
De gedenkzuil naast de muur, ter nagedachtenis aan de Joodse inwoners van Zutphen die in de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd, dateert uit 2011.
De stille tocht die jaarlijks in Zutphen op 4 mei wordt gehouden in het kader van de Nationale Dodenherdenking eindigt bij het “Gideonmonument”, alwaar om 20.00 uur twee minuten stilte in acht worden genomen, waarna er bij het monument kransen en bloemen worden gelegd. Dan worden ook de fonteinen van het “Gideonmonument” in werking gezet. De waterstromen symboliseren de tranen van verdriet.
In 2012 ontstond in Zutphen heftige beroering toen het “Gideonmonument” plaats dreigde te moeten maken voor het Broederenklooster, een bundeling van culturele voorzieningen. Toen in 2015 bekend werd dat het Stedelijk Museum Zutphen en het Museum Henriette Polak het stadspaleis Hof van Heeckeren aan het ‘s-Gravenhof zouden betrekken, vervielen de plannen tot ontwikkeling van het Broederenklooster.
Bronnen:
– mijngelderland.nl
– Nationaal Comité 4 en 5 mei
– natuurcultuur.nl
– Wikipedia
Gideon: één van de rechters in het Oude Testament (Rechters 6-8). Met een klein leger van 300 man bevrijdde hij het Joodse volk van de Midjanieten. Het “Gideonmonument” symboliseert het verzet van een kleine groep tegen een grote overmacht.