Oorspronkelijke Duitse benaming: “Wilhelm I. Frederik, König der Niederlande”
Beeldhouwer: Christian Daniel Rauch
Materiaal: brons
Gieting: Bronsgieterij Sijen, Beek
Afgietsel van het oorspronkelijke marmeren portretbeeld
Portretgalerij “Beelden van de Raad”, Raad van State, Parkstraat, Den Haag
Onthuld op 17 november 2015
__________
.
HET PORTRETBEELD “KONING WILLEM I”
Christian Daniel Rauch heeft het portretbeeld “Koning Willem I” in 1842 ontworpen. Na zijn aftreden in 1840, het gevolg van zijn weigering af te zien van het huwelijk met de katholieke Henriette Adrienne Louise Flore des H.R. Rijksgravin d’Oultremont de Wégimont (Maastricht, 28 februari 1792 – Laurensberg, 26 oktober 1864), bleef Willem I woonachtig in Berlijn. Rauch had daar zijn atelier.
Op 11 oktober 1842 begon Rauch met het ontwerpen in gips van het portretbeeld van Willem I. Het gipsmodel was op 16 november 1842 voltooid. Willem I had in die periode acht maal voor Rauch geposeerd. Het gipsmodel toonde Willem I, gehuld in een hermelijnmantel, de medaille van de Koninklijke Orde van de Unie dragend. Over de volle lengte van de voorzijde van de rechte onderste rand van het model was de tekst WILLEM FREDR KON D NEDERLAND gegraveerd.
Van het gipsmodel van “Koning Willem I” zijn drie marmeren exemplaren vervaardigd. Het marmeren exemplaar dat in 1911 door de Société des amis des musées royaux de l’Etat (Musuem der Schone Kunsten) werd aangekocht en vervolgens aan het museum werd geschonken, is hetzij het exemplaar dat in november 1844 is geleverd aan Henriette d’Oultremont, hetzij het exemplaar dat in 1845 is geleverd aan prins Frederik (Willem Frederik Karel (Frits), prins der Nederlanden, prins van Oranje-Nassau, Berlijn, 28 februari 1797 – Wassenaar, 8 september 1881), de tweede zoon van Willem I. Over de volle lengte van de voorzijde van de rechte onderste rand van het model was de tekst WILLEM FRED: KON:D:NEDERLAND gegraveerd. Op de achterzijde was gegraveerd: C. RAUCH. AD. VIV. FEC. 1842.
Ten behoeve van “Beelden van de Raad” is bij Bronsgieterij Sijen (Beek) een rubberen mal gemaakt van het marmeren exemplaar van “Koning Willem I” in Brussel. Deze mal is aangesneden door Eric Claus, zodat het beeld dezelfde proporties heeft als de andere portretbeelden in de portretgalerij. Hierdoor ontbreekt het deel van de hermelijnmantel waarop de medaille van de Koninklijke Orde van de Unie was gespeld en daarmee de onderschriften WILLEM FRED: KON:D:NEDERLAND. en C. RAUCH. AD. VIV. FEC. 1842.
Het beeld is in brons gegoten bij Bronsgieterij Sijen.
In de sokkel is de handtekening van koning Willem I gegraveerd.
Bronnen:
– Christian Daniel Rauch (Berlijn, 1996, p.394-395)
– Beelden van de Raad: Koning Willem I
– Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in België (inventarisnummer: 3955)
DE PORTRETGALERIJ “BEELDEN VAN DE RAAD”
De portretgalerij “Beelden van de Raad” is een initiatief van de Raad van State en de Prins Willem de Eerste Herinneringsstichting.
Het doel van de portretgalerij is de continuïteit van het constitutionele koningschap zichtbaar te maken en de continuïteit van de band van het vorstenhuis met de Raad van State. In die zin is de portretgalerij een monument.
De galerij omvat beeltenissen van prins Willem van Oranje, lid van de Raad van State, en koning Willem I, koning Willem II, koning Willem III, koningin Wilhelmina, koningin Juliana, koningin Beatrix en koning Willem-Alexander, allen voorzitter van de Raad van State. De beeltenissen van koningin Wilhelmina, koningin Juliana en koningin Beatrix zijn in eerdere jaren ontworpen. De beeltenissen van prins Willem van Oranje en koning Willem-Alexander zijn nieuw ontworpen reliëfs van de hand van Eric Claus, die ook heeft meegewerkt aan de vervaardiging voor de portretgalerij van bronzen beeltenissen van de portretbeelden van koning Willem I, koning Willem II en koning Willem III, oorspronkelijk vervaardigd in gips of marmer.
Het concept van de opstelling van de beeltenissen is bedacht door cepezed (architectenbureau, Delft), die het nader heeft uitgewerkt in samenwerking met Eric Claus, Mathijs Sommeijer (lichtadviseur, werkzaam bij Deerns, Den Haag) en Tessa van der Waals (grafisch vormgever). De uitvoering werd begeleid door cepezed.
Op 17 november 2015, exact 460 jaar na de toetreding van prins Willem van Oranje tot de Raad van State, is de portretgalerij “Beelden van de Raad” onthuld door koning Willem-Alexander door het plaatsen van zijn digitale handtekening.
Boven de beeltenissen staat een geparafraseerde, uit het Latijn vertaalde zin uit de Oudejaarsrede, de eerste grote rede van prins Willem van Oranje in de Raad van State, uitgesproken op 31 december 1564, waarin hij een pleidooi hield voor vrijheid van geweten en vrijheid van godsdienst: “Toch kan Oranje het niet goedkeuren dat vorsten willen regeren over de zielen van hun mensen en hun vrijheid van geloof en godsdienst willen ontnemen.”.
In de sokkels van de beeltenissen van Willem van Oranje, de vorsten en de vorstinnen is hun handtekening gegraveerd.
Onder de sokkel van iedere beeltenis is de naam van de uitgebeelde persoon vermeld, zijn/haar geboortejaar en indien van toepassing het jaar van overlijden en verder het jaar van ontwerp van de beeltenis, het gebruikte materiaal en de naam van de beeldhouwer, met uitzondering van de beeltenis van koning Willem III, waarvan ten tijde van de totstandkoming van de portretgalerij niet bekend was wie het had ontworpen en in welk jaar. Inmiddels heeft Museum Rotterdam deze beeltenis toegeschreven aan Johan Theodore Stracké en gedateerd op 1854.
De portretgalerij “Beelden van de Raad” is ondergebracht in de etalageruimte van de Raad van State aan de Parkstraat. In het meest linker raam van de etalage is een informatiepaneel geplaatst. Door de in de etalage aangebrachte verlichting zijn de beeltenissen ook in de avond en de nacht te zien.
Ter gelegenheid van de onthulling van de portretgalerij “Beelden van de Raad” heeft Eric Claus een penning ontworpen met de portretten van Willem van Oranje en Willem-Alexander.
Bronnen:
– Beelden van de Raad – De portretgalerij (R. Ekkart, Den Haag, 2015)
– https://beeldenvanderaad.nl
– https://www.cepezed.nl/nl/project/portretgalerij-raad-van-state/49789/
– De Beeldenaar, jaargang 2016, nr. 2
– Komedie en illusie – Eric Claus 80 beeldhouwer (De Schiphorst, 2016)
→ Portretgalerij “Beelden van de Raad” (Den Haag)
Willem I: Willem Frederik Prins van Oranje-Nassau (Den Haag, 24 augustus1772 – Berlijn, 12 december 1843). Na de nederlaag van Napoleon I in 1813 in de Slag bij Leipzig is Willem I ingehuldigd als soeverein vorst der Verenigde Nederlanden. Op 16 maart 1815 riep hij zichzelf uit tot koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en tot hertog van Luxemburg. Op 21 september 1815 is hij in Brussel ingehuldigd als koning. Het koningschap van Willem I duurde tot 7 oktober 1840.
Bron:
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_I_der_Nederlanden