Beeldhouwer: Jos Pirkner
Materiaal: brons
Duitse benamingen: “Das Rennen” en “Radfahrer”
Plantsoen Oostsingel, Woerden
Onthuld in 1970
__________
__________
.
“De wielrenners” (Duitse benaming: “Radfahrer”) is de tweede bronzen sculptuur in een serie van drie bronzen sculpturen met als thema “sport” die Jos Pirkner in de periode 1969-1975 in opdracht van de gemeente Woerden heeft vervaardigd. De twee overige sculpturen waren De visser en De volleybalsters. Al deze sculpturen zijn in Woerden geplaatst. Met de aankoop van de drie sculpturen was een bedrag van f 35.000,- gemoeid. De sokkels waarop de sculpturen werden geplaatst, kostten in totaal f 10.000,-.
“De wielrenners” dateert uit 1967. In Jos Pirkner -Menschen, Mythen, Monumente – Arbeiten aus fünf Jahrzehnten (Fuschl am See, AT, 2003) is op pagina 27 een foto afgedrukt waarop Jos Pirkner te zien is, werkend aan “De wielrenners”. In de bijlage “Bilderklärungen” is het jaartal 1967 vermeld en de benaming “Radfahrer”.
De opdracht aan de in Haarzuilens woonachtige Pirkner leidde tot enig rumoer omdat hij van Oostenrijkse afkomst was en de gemeente Woerden geen beroep had gedaan op een van de Woerdense beeldend kunstenaars. In de gemeenteraadsvergadering van 7 september 1972 verdedigde Barend Herman Georg ter Haar Romeny (Engelen, 19 februari 1925 – Lochem, 6 mei 2013), burgemeester van Woerden, de keuze voor Pirkner met de argumenten dat er al langere tijd contact met Pirkner was en dat B en W erg gecharmeerd was van zijn werk. Kritiek van een lid van de fractie van de SGP (Staatkundig Gereformeerde Partij) dat de sculpturen alle met sport van doen hadden, alsof er geen andere thema’s denkbaar waren, vond geen weerklank.
“De wielrenners”, twee sprinters in “sur place houding” uitbeeldend, is vervaardigd als eerbetoon aan Arie van Vliet (Woerden, 18 maart 1916 – 2 juli 2001), die in 1957 zijn carrière als baanwielrenner beëindigde. Hij werd vier keer wereldkampioen baansprinten. Tijdens de Olympische Spelen van 1936 won hij goud op het onderdeel tijdrit.
“De wielrenners” staat in een plantsoen aan de Oostsingel, waar Arie van Vliet na het behalen van het wereldkampioenschap baansprinten op de Oerlikonbaan in Zürich (CH) in 1953 tot aan zijn overlijden in 2001 heeft gewoond (Oostsingel 16). Het bedrag dat hij met dat kampioenschap had gewonnen, stelde hem in staat de villa te laten bouwen. Hij gaf de villa de naam “Oerlikon”.(1)
Het parcours van de wielerronde in Woerden tijdens de Nacht van Woerden voert langs “De wielrenners”.
In 1981 en in november 1982 hebben vandalen de beeldengroep ernstig beschadigd.
In juli 2020 is vanuit de “Walk of Fame Europe” in Rotterdam een op 26 september 1997 geplaatste tegel met daarop de afdrukken van de handen van Arie van Vliet en zijn prestaties tijdens de Olympiade in Berlijn in 1936 (goud bij de 1 km tijdrit (tevens nieuw olympisch record) en zilver bij de 1 km sprint)(2), overgebracht naar Woerden. Deze tegel ligt nu bij “De wielrenners”.
Noten
(1) wielersport.slogblog.nl; met dank aan Joost van Waert
(2) nocnsf.nl
Bronnen:
– Woerdense Courant, 7 september 1972, 24 mei 1973, 4 november 1982 en 23 oktober 2017
– Algemeen Dagblad, 21 juli 2020
– http://www.jos-pirkner.at/werke.html. Op pagina 71 in – Jos Pirkner – Figur und Raum (Lienz, 2015) luidt de benaming: “Das Rennen”.