Beeldhouwer: W.G. van Poorten
Materiaal: gietijzer
Brink, Deventer
De Wilhelminafontein waarvan “Deventer Stedenmaagd” deel uitmaakt, is in gebruik genomen op 31 augustus 1898, afgebroken in 1960 en herbouwd in 1985
de Wilhelminafontein
“De Deventer Stedenmaagd”
“De Deventer Stedenmaagd” staat boven op de Wilhelminafontein, die in gebruik werd genomen op 31 augustus 1898, de dag waarop koningin Wilhelmina werd ingehuldigd. De fontein was eigenlijk bedoeld als bekroning in 1893 van de aanleg van de Deventer waterleiding. Wegens een tekort aan geld ging dat niet door. Enkele jaren later werd besloten om de fontein ter gelegenheid van de inhuldiging in 1898 van koningin Wilhelmina alsnog te bouwen.
“De Deventer Stedenmaagd” is ontworpen door W.G. van Poorten. De uitbeelding van de Deventer Stedenmaagd kan erop wijzen dat de fontein en het beeld niet in 1898 zijn ontworpen maar rond 1893.
“De Deventer Stedenmaagd” draagt een kroon. Dit roept de gedachte op dat het beeld een uitbeelding is van koningin Wilhelmina. Dat is niet het geval.
De “Deventer Stedemaagd” voert het wapen van Deventer als schild. In haar rechterhand draagt zij een lauriertak, symbool van de overwinning. Een Stedenmaagd werd geacht haar stad te beschermen.
In de geraadpleegde bronnen is niets geschreven over welk materiaal (gietijzer, brons) is gebruikt voor het gieten van “De Deventer Stedenmaagd”. De beeldhouwwerken zijn gegoten bij Firma J.L. Nering Bögel & Comp, een ijzergieterij in Deventer. In deze fotoreportage is verondersteld dat het beeld een gieting in ijzer is.
Uit de geraadpleegde bronnen blijkt evenmin of de putto’s (kinderfiguurtjes), de leeuwenkoppen en de heremietkreeften op de rand van het bassin door Van Poorten zijn ontworpen of Nering Bögel.
In 1960 werd de Wilhelminafontein afgebroken wegens herinrichting van de Brink ten behoeve van autoverkeer. Foto’s van de afbraak, die deel uitmaken van het Deventer beeldarchief, tonen een donkere Deventer Stedenmaagd. Bij de ingebruikneming in 1898 was het beeld wit van kleur.
In de 1980-er jaren werden voor het autoverkeer andere routes bedacht. Hierdoor kwam er op de Brink weer ruimte voor de Wilhelminafontein. De fontein werd in 1985 herbouwd en opnieuw in gebruik genomen. Als herinnering hieraan is tussen de putti op de kolom de tekst “gesloopt 1960 herbouwd 1985” gehakt. “De Deventer Stedenmaagd” werd weer wit geschilderd.
Bronnen:
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Wilhelminafontein_(Deventer)
– https://www.archieven.nl/
– https://www.deventer.info/kunst-cultuur/kerken-monumenten/37652-wilhelminafontein/
Zie ook:
– J.H. Mulock Houwer: “Wilhelminafontein” (Deventer)
Wilhelmina Helena Pauline Maria, prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau en hertogin van Mecklenburg (Den Haag, 31 augustus 1880 – Apeldoorn, 28 november 1962) was van 23 november 1890 tot 4 september 1948 koningin der Nederlanden (van 23 november 1890, de overlijdensdatum van koning Willem III, haar vader, tot haar achttiende verjaardag in 1898 was koningin Emma, haar moeder, regentes).
Stedenmaagd (Stadsmaagd, Stedemaagd): verpersoonlijking van een stad. Het afbeelden van een stad als vrouw stamt uit de Oudheid. In klaagzangen uit het Nabije Oosten van 4000 jaar oud werden steden bezongen die waren verwoest door oorlog of natuurgeweld. In deze klaagliederen werd de stad ten tonele gevoerd als een treurende vrouw, die uiting gaf aan haar leed en verdriet. In de Griekse oudheid is op sommige de afbeelding van een stedenmaagd aangebracht. In de Romeinse tijd werd deze vrouwenfiguur langzamerhand een stadsgodin die beschermende krachten had.
Bronnen:
– Facebookpagina Het Utrechts Archief
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Stedenmaagd