Fietstocht door bebouwde kom van Veenendaal en Ede, door bos en langs hei aan de rand van Nationaal Park De Hoge Veluwe en door de westelijke kant van de Gelderse Vallei.
Lengte: ca. 54 kilometer.
Kunstwerken van Jits Bakker. De kunstwerken staan langs de openbare weg.
Vertrek- en aankomstpunt: NS-station Veenendaal-De Klomp.
Routekaart: https://www.route.nl; de route is geregistreerd onder nummer 907536.
BEELDEN EN BEELDENGROEPEN
Vanaf het NS-station Veenendaal-De Klomp zult u de volgende beelden en beeldengroepen zien:
Ede
♦ Bergstraat, achter het raadhuis: beeldengroep Twee stieren
Otterlo
♦ Dorpsstraat/Kerklaan: Handstand
Veenendaal
♦ Componistensingel / Ruisseveen: beeldengroep Zwaluwnest
♦ Markt: De Wolkammer
ROUTEBESCHRIJVING
EDE: “TWEE STIEREN”
NS-station Veenendaal-De Klomp fungeert als vertrekpunt. Hiervandaan voert de route enkele kilometers langs het spoor over het fietspad van de Dokter Hoolboomweg richting Ede. Links van u is er agrarische bedrijvigheid, later industriële bedrijvigheid.
U fietst Ede binnen. Bij knooppunt 90 slaat u linksaf naar knooppunt 26.Aangekomen bij knooppunt 26 bij NS-station Ede-Centrum slaat u rechtsaf, steekt u de spoorbaan over en rijdt u rechtdoor, de Arnhemseweg in. U moet het even zonder knooppunten stellen.
Bij het kruispunt met de Klinkerbergerweg/Raadhuislaan slaat u linksaf, de Raadhuislaan in, die u blijft volgen tot aan de Arthur van Schendellaan aan de rechterkant. Die fietst u in. De eerste straat rechts is de Bergstraat. Die rijdt u uit tot u aan een kleine keerlus komt bij het gemeentehuis. Hierachter ziet u, fraai op een kleine heuvel, de beeldengroep Twee Stieren. Deze beeldengroep is vervaardigd in 1974. Het is een variant van de beeldengroep Krachtmeting die in Bilthoven staat op het binnenterrein van Het Nieuwe Lyceum. Ook in Vlaardingen staat een variant van deze beeldengroep, die net als de beeldengroep in Bilthoven de naam “Krachtmeting” heeft gekregen.
In het park waarin u zich nu bevindt, staan ook beelden van andere kunstenaars.
OTTERLO: “HANDSTAND”
Na bezichtiging van “Twee stieren” fietst u terug naar de Raadhuisstraat. Aangekomen bij de Raadhuisstraat, slaat u rechtsaf. U blijft de Raadhuisstraat, die overgaat in de Apeldoornseweg, volgen.
Voorbij de kruising met de Rijksweg slaat u ter hoogte van de Koeweg rechtsaf en volgt u de verwijsbordjes richting knooppunt 62 en verder. U fietst over een rechttoe-rechtaan, deinend, licht stijgend fietspad. Voorbij knooppunt 62 ziet u aan de rechterkant de Edesche/Ginkelse heide, die af en toe begraasd wordt door schaapskuddes. Daarna fietst u over een lang, deinend fietspad door het bosgebied tussen de Edesche heide en Otterlo.
Op geleide van de knooppunten fietst u over een goed begaanbaar fietspad naar Otterlo. Het pad stijgt vrijwel onmerkbaar en toch moet u kracht zetten om goed vooruit te komen. Daartegenover staat dat op gezette stukken het pad daalt, waardoor u vaart kunt maken. In wielerjargon heeft dit onmerkbare stijgen: vals plat.
Het is hier en ook elders in deze tocht zaak om goed de aandacht bij de weg en het wegdek te houden en ervoor te zorgen dat u tijdens het fietsen over fietspaden in bos en heidegebied niet door sleuven en zanderige stukken fietst. Maar ja, het is Veluwe, het kan niet anders, het hoort erbij.
In Otterlo slaat u bij knooppunt 49 rechtsaf, de Dorpsstraat in. Ter hoogte van de Kerklaan staat, in een perk bij de Ericaschool, het door Jits Bakker vervaardigde beeld Handstand. Dit beeld, onthuld in 2000, is een geschenk van het in Otterlo gevestigde filiaal van de Rabobank aan de gemeente Otterlo, ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het filiaal in 1998.
Na bezichtiging van “Handstand” fietst u terug naar knooppunt 49 en daarvandaan naar knooppunt 31, om vervolgens rechtsaf te slaan naar de Edeseweg en tot aan de driesprong met de Apeldoornseweg. U slaat linksaf en volgt enige tijd het fietspad langs de Apeldoornseweg. Ter hoogte van de Roekelsebosweg steekt u de Apeldoornseweg over. U komt dan bij knooppunt 82. U fietst dan naar knooppunt 81, om daar rechtsaf te slaan, de Immenkampweg in.
VEENENDAAL: “ZWALUWNEST” EN “WOLKAMMER”
Over meestal goed verharde fietspaden rijdt u nu door de Lunterse bossen. Bij knooppunt 79 (met in het verlengde ervan: uitkijktoren De Koepel) slaat u linksaf en fietst u nog korte tijd door de Lunterse bossen om na knooppunt 78 Lunteren binnen te rijden.
U verlaat Lunteren in westelijke richting en volgt na knooppunt 33 de Klomperweg. Nadat u onder de A30 doorgereden bent, wordt de omgeving weer landelijk. U fietst door agrarisch gebied met kippenboerderijen.
Bij de driesprong Klomperweg/Kruisbeekweg/Bruinehorstweg moet u rechtdoor, het verharde Zwetselaarpad op. Een typisch Veluws fietspad. Verderop zijn er ook nog een paar. Af en toe mul zand maar doorgaans goed begaanbaar.
Bij knooppunt 38 slaat u linksaf en fietst u over de Schansweg. U bent nu in het gebied van de Grebbelinie, aangelegd in de achttiende eeuw als waterlinie tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe en bekend door het strijdtoneel dat de linie vormde tijdens de Duitse inval in mei 1940. Links van u ziet u de wallen om het Werk aan de Daatselaar, één van de verdedigingswerken van de Grebbelinie.
Bij knooppunt 76 slaat u linksaf. De route voert langs de rand van Renswoude. Bij knooppunt 37 slaat u rechtsaf. Over een van de smalle dijken van de Grebbelinie fietst u richting het vroegere Fort aan de Buursteeg en het nieuw gebouwde bezoekerscentrum van de Grebbelinie. U wordt opgewacht door grote houten soldaten van verschillende nationaliteiten uit verschillende tijden.
U gaat in westelijke richting naar knooppunt 99 over een verhard pad, omzoomd met bomen. Aan weerszijden ligt het terrein van het vroegere Fort aan de Buursteeg. Nadat u de spoorbaan bent overgestoken, ziet u links een ander verdedigingswerk, de Linie van Juffrouwwijk. Over een brede, goed begaanbare grindweg fietst u verder, om bij de Kooiweg linksaf te slaan en richting Veenendaal te fietsen. De Kooiweg gaat over in de Slaperdijk, die ook deel uitmaakt van de Linie.
Bij knooppunt 48 slaat u linksaf, het Ruisseveen in. Na korte tijd ziet u voor u de contouren van Zwaluwnest, een in 1990 onthulde bronzen beeldengroep van Jits Bakker. Op een grote ronde bal met in de wand sleuven en gaten, heeft Jits twee grote zwaluwen geplaatst, haaks op elkaar. Ze staan op het punt elk een eigen richting uit te vliegen. “Zwaluwnest”, ook bekend onder de naam “Vogelnest” staat in een plantsoen bij de kruising van het Ruisseveen met de Componistensingel.
U fietst door richting knooppunt 46 en daarvandaan rechtdoor. De weg gaat over in een weg genaamd Panhuis en daarna in de Zandstraat. U blijft de Zandstraat volgen tot u aan uw rechterhand de Fluitersstraat ziet. Die rijdt u in en u fietst door tot u bij het plein bij de Hervormde Kerk. Hier is het voetgangersgebied.
U loopt linksaf over de Markt en ziet voor het ABN AMRO gebouw De wolkammer. Dit beeld, onthuld op 14 maart 1980, was een geschenk van Setter House BV aan de gemeente Veenendaal ter gelegenheid van het 175 jaar bestaan van deze firma in 1979. De geschiedenis van Setter House BV gaat terug tot 1804, toen een lid van de familie Heij, een wolkammersfamilie, een wolhandel begon die later werd uitgebreid met een wolkammerij en een wolweverij. Tot in de tweede helft van de twintigste eeuw was Veenendaal hét centrum in Nederland van de wolindustrie en de textielnijverheid. Evenals het beeld van Jits Bakker herinnert de naam “Scheepjeshof” van het nabijgelegen winkelcentrum aan die tijd; de naam is een verwijzing naar het merk Scheepjeswol.
Nadat u “De wolkammer” hebt bezichtigd, loopt u terug naar de Fluitersstraat om daar rechtsaf terug te fietsen naar de Zandstraat. U slaat rechtsaf, de Zandstraat in naar knooppunt 59 en aansluitend knooppunt 81. Bij knooppunt 81 slaat u linksaf. U blijft de weg volgen tot u weer uitkomt bij NS-station Veenendaal-De Klomp.
routekaart “Beelden van Jits Bakker in de Gelderse Vallei”