Beelden in de groenstrook tussen de Willem Arntszkade en de Zaagmolenkade, Utrecht
Lengte: ca. 1 kilometer
Kunstwerken van Eric Claus, Albert Dresmé, Nel van Lith, Jan Meefout en Paulus Reinhard
BEELDEN
Komende vanuit de Antonius Matthaeuslaan, ziet u de volgende beelden:
– De rattenvanger van Hamelen (Paulus Reinhard, 2003 [1964])
– Drie vrouwen (Jan Meefout, 2017 [1966])
– Zitplastiek zonder titel (Albert Dresmé, 2014 [1967])
– Kikker (Paulus Reinhard, 2017 [1971])
– Wachter (Eric Claus, 2014 [1973])
– De gewichtheffer (Nel van Lith, 2005 [1977])
ONTSTAANSGESCHIEDENIS BEELDENROUTE WILEM ARNTSZKADE
Tussen de Willem Arntszkade en de Zaagmolenkade liep in vroeger tijden het Zwarte Water, een watergang tussen de Utrechtse binnenstad en de Vecht, die gebruikt werd voor kleine vrachtvaart. In de 1960-er en 1970-er jaren werd een groot deel ervan gedempt, waaronder het deel tussen de Willem Arntszkade en de Zaagmolenkade. Op de gedempte watergang werd een groenstrook aangelegd met aan de kant van de Antonius Matthaeuslaan een plantsoen.
In de 1990-er jaren kwam Tini Chamboné-Mooij, een vroegere verzetsstrijdster, op het idee het plantsoen op te sieren met een beeld. In het gemeentelijk depot voor verweesde beelden in Fort de Bilt, waar zij jaarlijks de Nationale Dodenherdenking bijwoonde, had zij op de schietbaan het beeld “De rattenvanger van Hamelen” gezien, in 1964 vervaardigd door Paulus Reinhard voor de ULO Utrecht-Noord. Na veel procedures werd dit beeld in 2003 in het plantsoen geplaatst. In 2005 werd aan het andere einde van de groenstrook, nabij sportschool Olympia, het beeld “De gewichtheffer” geplaatst, in 1969 vervaardigd door Nel van Lith.
Na het overlijden van Tini Chamboné-Mooij heeft haar zoon Charles zich ingespannen voor het plaatsen van andere “verweesde beelden”. Dankzij hem werden in 2014 het “Zitplastiek zonder titel” van Albert Dresmé en “Wachter” van Eric Claus in de groenstrook tussen de Willem Arntszkade en de Zaagmolenkade geplaatst en in 2017 de beelden “Drie vrouwen”, vervaardigd door Jan Meefout, en “Kikker”, vervaardigd door Paulus Reinhard.
De beelden tussen de Willem Arntszkade en de Zaagmolenkade hebben in 2017 de status van beeldenroute gekregen.
VERWEESDE BEELDEN
De beelden tussen de Willem Arntszkade en de Zaagmolenkade zijn “verweesde beelden”. Ooit waren zij gemaakt voor een bepaald gebouw. Verschillende omstandigheden, meestal sloop en nieuwbouw, hebben ertoe geleid dat zij niet meer op hun oorspronkelijke plek konden blijven staan en in opslag werden genomen in afwachting van een nieuwe bestemming.
“De rattenvanger van Hamelen” was in 1964 vervaardigd voor de ULO Utrecht-Noord en was in opslag genomen vanwege sloop van de school. “Drie vrouwen” was in 1966 vervaardigd voor de wijkpost Kanaleneiland in Utrecht en was in opslag genomen vanwege de bouw van een nieuw politiebureau. “Zitplastiek zonder titel” was in 1967 vervaardigd voor de Cor Bruijnschool in Utrecht en was in opslag genomen vanwege sloop van de school. “Kikker” was vervaardigd in 1971 voor de dr. D. Herderscheêschool en de Prinses Wilhelminaschool in Utrecht en was in opslag genomen vanwege sloop van de school. “Wachter” was vervaardigd voor een gymnastiekzaal aan de Ina Boudier Bakkerlaan in Utrecht en was in opslag genomen vanwege sloopt van de gymnastiekzaal. “De gewichtheffer” was in 1977 geplaatst bij winkelcentrum Hammarskjoldhof en moest weg vanwege herinrichting van het winkelcentrum.
Beelden en beeldengroepen kunnen ook op andere manieren verweesd raken. Het gevelbeeld Maria (René van Seumeren, Utrecht) bijvoorbeeld was aan het schoolgebouw in de Nolensstraat in Utrecht geplaatst in de tijd dat daarin een Rooms-Katholieke school was gevestigd. Dit gevelbeeld heeft veel religieuze symboliek. Tegenwoordig is er een openbare school in gevestigd. Openbare scholen hebben geen binding met religieuze symboliek.
Een ander voorbeeld is Bloemenmeisje (Kees Verkade, Haarlem). Dit beeld, een “Haarlems meisje” uitbeeldend dat aan een reiziger een bloem uitreikt, was oorspronkelijk op het Stationsplein in Haarlem geplaatst bij de VVV. Haarlemse meisjes hadden een toeristische functie. Bij de verhuizing van de VVV naar het Verwulft verhuisde “Bloemenmeisje” mee. Toen de VVV enige tijd later naar de Grote Markt verhuisde, bleef “Bloemenmeisje” achter op het Verwulft, beroofd van haar “context”.
Bronnen:
– Kunst in openbare ruimte Utrecht
– nieuws030.nl
– wikipedia: Zwarte Water