Beeldhouwer: Wien Cobbenhagen
Materiaal: brons
Hoek Dorpsweg / Nachtegaallaan, Maartensdijk (sinds 13 januari 2016)
Vervangend exemplaar van het oorspronkelijke, gelijknamige, in 1990 in het gemeentehuis van Maartensdijk onthulde exemplaar dat in 2010 werd gestolen
__________
.
Dit exemplaar van “Stier” vervangt het oorspronkelijke, gelijknamige exemplaar dat in 1990 was geplaatst in de hal van het nieuwe deel van het gemeentehuis van Maartensdijk. Het is niet ondenkbaar dat dit beeld was aangekocht bij gelegenheid van de voltooiing van de nieuwbouw. Omdat het beeld op die plek tot zijn recht kwam, werd het in de zomer van 1995 verplaatst naar het rondje voor het gemeentehuis.
In oktober 2010 werd “Stier” gestolen. Wien Cobbenhagen bezat het gipsen origineel en een uit 2001 daterend bronsgietsel. In september 2011 werd besloten tot aankoop van het bronsgietsel. Vanwege de herinrichting van het gebied rond het gemeentehuis, dat inmiddels een andere functie had gekregen, werd een andere locatie gezocht.
Wien Cobbenhagen overleed op 12 november 2015. Op 13 januari 2016 is het vervangend exemplaar van “Stier” geplaatst in Maartensdijk, op de hoek van de Dorpsweg en de Nachtegaallaan. Met deze plaatsing is de oorspronkelijke collectie van beelden van dieren weer compleet.
Bronnen:
– De Vierklank, 21 september 2011 en 21 januari 2016. De vermelding in De Vierklank dat Wien Cobbenhagen het beeld “Europa en de stier” heeft vervaardigd, dat voor het SHV-gebouw aan de Mariaplaats in Utrecht staat, is niet juist. Dit beeld, dat de naam Geest en materie draagt, is vervaardigd door Paul Grégoire.
__________
DATERING VAN COBBENHAGENS “OER-BEELD” VAN EEN STIER
In het mei-juni nummer van jaargang 7 (1983) van De Beeldenaar – munt- en penningkundig nieuws staat een artikel van Eric Claus over Wien Cobbenhagen. Volgens Eric Claus zijn de thema’s van de sculpturen van Wien Cobbenhagen bomen, groei en stieren. Qua vorm lijken de bomen op stieren.(1)
Sommige stierenbeelden die Wien Cobbenhagen in de loop der jaren heeft vervaardigd, stemmen qua grondvorm met elkaar overeen. De vraag rijst in welk jaar hij zijn “oer-beeld” van een stier heeft ontworpen.
1982
Op pagina 95 van het mei-juni nummer van jaargang 7 (1983) van De Beeldenaar is een foto afgedrukt waarop Wien Cobbenhagen te zien is, werkend aan een tempex model ten behoeve van een grote uitvoering van “Stier”. De foto is gedateerd op 1982. Dit betekent dat het bronzen exemplaar op deze foto uit op zijn laatst 1982 dateert.
1983
Op pagina 97 van het mei-juni nummer van jaargang 7 (1983) van De Beeldenaar staat een ongedateerde foto van een bronzen exemplaar van “Stier” met een lengte van 83 centimeter. Dit exemplaar dateert, gelet op de datum van het mei-juni nummer, uit op zijn laatst april 1983 en komt qua grondvorm overeen met de vorm van het bronzen exemplaar dat te zien is op de in 1982 gemaakte foto, afgedrukt in het mei-juni nummer van jaargang 7 (1983) van De Beeldenaar.
Op de website art-amsterdam.com is een exemplaar afgebeeld van “Het gevecht”, een bronzen beeldje van een vechtende stier. Het beeldje en de sokkel hebben een gezamenlijke hoogte van 19,5 cm. “Het gevecht” was vervaardigd in 1983 in een oplage van 5 stuks. De grondvorm komt enigszins overeen met de vorm van het bronzen exemplaar dat te zien is op de in 1982 gemaakte foto, afgedrukt in het mei-juni nummer van jaargang 7 (1983) van De Beeldenaar.
1988
De grondvorm van Wending (Utrecht, 1988) komt grotendeels overeen met de vorm van het bronzen exemplaar dat te zien is op de in 1982 gemaakte foto, afgedrukt in het mei-juni nummer van jaargang 7 (1983) van De Beeldenaar.
1989
Het beeld Stier (Ouderkerk aan de Amstel, 1989), vertoont veel overeenkomsten met Wending (Utrecht, 1988).
1990
Het exemplaar dat in 1990 in Maartensdijk was geplaatst en het vervangend exemplaar dat in 2016 in Maartensdijk is geplaatst, komen qua grondvorm overeen met het bronzen exemplaar dat te zien is op de in 1982 gemaakte foto, afgedrukt in het mei-juni nummer van jaargang 7 (1983) van De Beeldenaar.
1997
Bij Catawiki is een klein, bronzen exemplaar van “Stier” geveild dat de naam “Taurus” droeg (kavelnr: 12078751). “Taurus” dateerde uit 1997 en was vervaardigd in een oplage van 20 stuks. “Taurus” komt qua grondvorm overeen met het bronzen exemplaar dat te zien is op de in 1982 gemaakte foto, afgedrukt in het mei-juni nummer van jaargang 7 (1983) van De Beeldenaar.
Veronderstelling
In de weinige bronnen waarover ik beschik, dateert de meest vroege afbeelding van “Stier” uit 1982 (De Beeldenaar, jaargang 7 (1983), mei-juni, pagina 95). Voorbehoud is op zijn plaats maar het lijkt mij dat Wien Cobbenhagens “oer-beeld” van een stier uit op zijn laatst 1982 dateert.
Noot
(1) Wien Cobbenhagen (Eric Claus, De Beeldenaar, 7e jaargang nr. 3, mei/juni 1983. p.95-99)
KUNST ALS VERBINDEND ELEMENT
“Stier” is één van de zes kunstwerken die in de 1980-er en 1990-er jaren in Maartensdijk en de omliggende kernen Groenekan, Hollandsche Rading en Westbroek zijn geplaatst. Dit gebeurde op initiatief van de Gemeentelijke Adviescommissie Beeldende Kunst Maartensdijk onder voorzitterschap van Jaap Röell. De andere kunstwerken waren “De geit” (Groenekan, Jan Groenestein), De schicht (Maartensdijk, Frans en Marja de Boer Lichtveld, 1990), De vier Heemskinderen (Westbroek, Jaap van Meeuwen, 1995), Opwaartse vlucht (Maartensdijk, Theresia van der Pant, 1989) en Paard en ruiter (Hollandsche Rading, Theo Mackaay, 1990 of 1991).
In de 1980-er en 1990-er jaren was Maartensdijk een zelfstandige gemeente. Groenekan, Hollandsche Rading en Westbroek maakten er deel van uit.
Met het plaatsen van de kunstwerken beoogde de Gemeentelijke Adviescommissie om Groenekan, Hollandsche Rading, Maartensdijk en Westbroek door middel van beeldende kunst samen te brengen.
De Gemeentelijke Adviescommissie had vrije keuze in de aanschaf van de kunstwerken. Leidraad bij de aanschaf was het begrip “landelijkheid”, tot uiting komend in het uitbeelden een een dier en het inspelen op het landschappelijk element “groen”.
De kunstwerken moesten aansluiten bij het karakter van de kern waarin ze geplaatst zouden worden. Met de kernen heeft dan ook afstemming plaatsgevonden. “Stier” bijvoorbeeld verwijst naar de melkveehouderij in Maartensdijk. De vier aaneenverbonden driehoeken van De schicht zijn symbool voor de verbondenheid van Groenekan, Hollandsche Rading, Maartensdijk en Westbroek.
Sinds 2001 maken Groenekan, Hollandsche Rading, Maartensdijk en Westbroek deel uit van de gemeente De Bilt.
Bron:
– De Vierklank, 21 januari 2016
Met dank aan:
Jaap Röell