Ontwerp en uitvoering: De Strakke Hand
Materiaal: verf
Zijgevel Wijde Begijnestraat 1, Utrecht
Voltooid op 5 mei 2020
__________
.
“Prof. Donders onderzoekt het oog” is de vijfde “Utrechtse muurformule” die De Strakke Hand in Utrecht op gevels heeft aangebracht in opdracht van de Utrechtse natuurkundigen Sander Kempkes en Ingmar Swart. De muurformule toont professor Franciscus Cornelis Donders (hoogleraar geneeskunde en fysiologie, Tilburg,27 mei 1818 – Utrecht, 24 maart 1889).
Donders was pionier in de oogheelkunde. Tal van elementen in de muurformule “Prof. Donders onderzoekt het oog” illustreren zijn werkzaamheden als oogarts, zoals de oogbollen links- en rechtsonder en het woord OOG, weergegeven in letters die worden gebruikt bij een oogtest. De wetenschappelijke formule staat voor de aanpassingen van het oog aan lichtomstandigheden.
Onder de formule staat het jaartal 1864. In 1864 verscheen bij de New Sydenham society in Londen zijn verhandeling On the Anomalies of Refraction and Accommodation. Een korte Nederlandse versie was in 1863 gepubliceerd in het Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde.
“Prof. Donders onderzoekt het oog” is aangebracht op de zijgevel van het gebouw dat Donders in 1858 aankocht voor het beginnen van een oogheelkundige kliniek, samen met Herman Snellen.
Bronnen en verdere informatie:
– DUIC, 19 juli 2023
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Franciscus_Cornelis_Donders
– https://www.linkedin.com
→ Utrechtse muurformules
→ DE STRAKKE HAND
Franciscus Cornelis (Frans) Donders (Tilburg, 27 mei 1818 – Utrecht, 24 maart 1889: hoogleraar fysiologie en geneeskunde. Hij verwierf een grote reputatie op het gebied van oogfysiologie en was de grondlegger van de (heden nog steeds gangbare) indeling van oogafwijkingen. In het begin van de 1850-er jaren begon hij in het oude choleraziekenhuis aan het Begijnehof in Utrecht een kliniek voor ooglijders, ter grootte van zes bedden. De groei van het aantal patiënten leidde tot de oprichting in Utrecht in 1858 van het Nederlands Gasthuis voor Behoeftige en Minvermogende Ooglijders, samen met Herman Snellen sr (Zeist, 19 februari 1834 – Utrecht, 18 januari 1908, oogarts en hoogleraar oogheelkunde).
Bron:
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Franciscus_Cornelis_Donders
“MUURFORMULES”
In 2015 kwamen Sense Jan van der Molen en Ivo van Vulpen, natuurkundigen, werkzaam in Leiden, op het idee om op gevels in Leiden wetenschappelijke formules aan te brengen. Op die manier konden baanbrekende wetenschappelijke ontdekkingen die in Leiden waren gedaan en die uit het gezichtsveld waren verdwenen, onder de aandacht worden gebracht. Deze schilderingen worden “muurformules” genoemd. De acht muurformules die in Leiden zijn geschilderd, tonen wetenschappelijke formules, geschreven door onder andere Albert Einstein en Christiaan Huygens.
In 2018 raakten Sander Kempkes en Ingmar Swart, natuurkundigen, werkzaam in Utrecht, geïnspireerd door wat in Leiden gaande was en wilden zij op een soortgelijke manier aandacht besteden aan baanbrekende wetenschappelijke ontdekkingen die in Utrecht waren gedaan. Voor de uitvoering van hun ideeën benaderden zij De Strakke Hand.
De opdrachtgevers / initiators voorzien De Strakke Hand van informatie die nodig is om een muurformule te ontwerpen, zoals de naam van de wetenschapper, de naam van het onderzoek en de wetenschappelijke formule, en hun achterliggende idee. De Strakke Hand zoekt de gevel uit waarop de muurformule zal worden aangebracht en maakt op grond van de architectuur van de gevel en de aangeleverde informatie een ontwerp, waarin zij de vrije hand hebben.
De Utrechtse muurformules zijn anders van opzet dan de muurformules in Leiden. De Utrechtse muurformules tonen scenes met daarin de wetenschappers en de wetenschappelijke formules die zij geschreven hebben.
De Strakke Hand heeft in Utrecht naast “Prof. Donders onderzoekt het oog” de volgende muurformules geschilderd:
– Dr. Bleeker produceert de fasecontrastmicroscoop (Strosteeg 4b)
– Prof. Buys Ballot onderzoekt het dopplereffect (Burgemeester Reigerstraat 9)
– Prof. van ‘t Hoff onderzoekt stereochemie (Ganzenmarkt 26)
– Prof. Ornstein onderzoekt de toevalsbeweging (Oosterkade 30)
Bronnen:
– https://commons.wikimedia.org
– https://destrakkehand.nl/portfolio
– https://muurformules.sites.uu.nl
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_muurformules_in_Leiden
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_muurformules_in_Utrecht
– https://www.linkedin.com/posts/sander-kempkes